Mavzu: Ishlab chiqarish nazariyasi Mundarija

II BOB. Ishlab chiqarish jarayonida texnik ko‘rsatkichlar
2.1 Uzoq muddatda ishlab chiqarishning texnik ko‘rsatkichlari
Uzoq muddatli davr - bu korxona uchun barcha ishlab chiqarish omillari xarajatlarini o‘zgartirish uchun etarli bo‘lgan interval. Shuning uchun uzoq muddatda ishlab chiqarish hajmini oshirish uchun hech qanday cheklovlar yo‘q. Uzoq muddatda ishlab chiqarishda qo‘llaniladigan mehnat miqdorigina emas, balki kapital miqdori ham o‘zgarganligi sababli undagi ishlab chiqarish funktsiyasini qisqa muddatda kapital miqdori bilan farq qiluvchi ishlab chiqarish funktsiyalari yig‘indisi sifatida ifodalash mumkin. 
Q = aL + bK,
bu erda a va b doimiydir, chunki bu holda ishlab chiqarish omillarining chegaraviy unumdorligi o‘zgarmasdir. Uzoq muddatda ishlab chiqarish funktsiyasining odatiy shakli bu shaklning quvvat funktsiyasidir:
Q=AL K
Bu erda A, b, c - ishlab chiqarish texnologiyasini tavsiflovchi musbat raqamlar. Kobb-Duglas funktsiyasi iqtisodiy tahlilda keng qo‘llaniladi:
Q=L K1- ^_
 Bunda butun sonlarga yaxlitlangan ma'lumotlar formulaga mos keladi:
Q=L ^0,75 K ^0,25
Ishlab chiqarish funktsiyasidagi b va a ko‘rsatkichlari chiqish elastiklik koeffitsientlariga teng.
Ishlab chiqarishning umumiy hajmini foydalanilgan omillar soniga bo‘lish yo‘li bilan uzoq muddatda ishlab chiqarish samaradorligini baholashga harakat qilganda, qiyinchilik yuzaga keladi, chunki ishchilar sonini mashinalar yoki gektar erlar soni bilan umumlashtirib bo‘lmaydi. Shunga qaramay, texnologiyaning ma'lum bir xarakteristikasini ishlab chiqarishning ikkala omili hajmi bir xil marta o‘zgarganda mahsulot hajmining o‘zgarishini kuzatish orqali olinishi mumkin, ya'ni. ishlab chiqarish ko‘lamini o‘zgartirish. Ikkala omilning proportsional o‘zgarishining mahsulotga ta'siri natijasi shkala effekti deb ataladi (miqyosni qaytaradi). O‘lchovning ijobiy, qat'iy va salbiy ta'siri mavjud. Mehnat va kapital hajmining n marta ortishi ishlab chiqarish hajmining o‘sishi bilan birga bo‘lishi mumkin: 1) n marta; 2) n martadan ortiq; 3) n martadan kam.
Birinchi holda, texnologiya miqyosda doimiy iqtisodlarga ega, ikkinchisida - o‘sib boradi va uchinchisida - pasayadi. Jadvalda. 3 ta ularning har biri uchun raqamli misollar: Qavslar ichida chiqish asl nusxaga nisbatan necha marta oshirilganligi ko‘rsatilgan. Ishlab chiqarish funktsiyasidagi eksponentlar tegishli ishlab chiqarish omilining 1% ga oshishi bilan ishlab chiqarish necha foizga ko‘payishini ko‘rsatganligi sababli, b + c \u003d 1 da o‘lchovning doimiy ta'siri mavjud; b + c > 1 bilan - o‘sadi va b + c < 1 bilan - kamayadi. Firmaning iqtisodiy siyosatida masshtab iqtisodi hisobga olinadi.
Foydalanilgan ishlab chiqarish omillari hajmining t marta ortishi umumiy ishlab chiqarish hajmining t martadan kam ko‘payishiga olib keladi. Bunday ishlab chiqarish sharoitida bitta yirik firmadan ko‘ra bir nechta kichik firmalarga ega bo‘lish foydaliroq degan xulosaga kelishimiz mumkin. Ikki o‘lchovli fazoda uzoq vaqt davomida ishlab chiqarish funktsiyasini grafik tasvirlash uchun teng chiqish liniyalari oilasi qo‘llaniladi. Teng ishlab chiqarish chizig‘i yoki izokvanta bir xil mahsulotga erishiladigan mehnat va kapitalning ko‘p turli kombinatsiyalarini ifodalaydi. Jadvaldan. 1.2, shundan kelib chiqadiki, 57 birlik. mehnat va kapitalning uch xil kombinatsiyasi bilan mahsulot ishlab chiqarilishi mumkin: K1 = 50, L1 = 60; K2=30, L2=70; K3=20, L3=80. Mehnat va kapitalning ushbu uchta kombinatsiyasidan tashqari, texnologiyaga ko‘ra Q=L 0,75 K esa 0,25 ishlab chiqarish funktsiyasi bilan tavsiflangan ko‘plab boshqalar mavjud, siz ham 57 dona ishlab chiqarishingiz mumkin. Mahsulotlar K, L koordinatalar sistemasidagi bu birikmalarni ifodalovchi barcha nuqtalarni bog‘lab, 57-izokvantani olamiz. Xuddi shunday, boshqa har qanday mahsulot hajmi uchun izokvanta tuziladi, natijada ishlab chiqarish funksiyasi uzoq muddatda oila yoki xarita sifatida namoyon bo‘ladi. Izokvant ishlab chiqarishning texnik ko‘rsatkichlarini grafik tahlil qilishning asosiy vositalaridan biridir. Shuning uchun, keling, uning konfiguratsiyasi va K, L fazodagi joylashuvi nima bilan bog‘liqligini aniqlaymiz. Ishlab chiqarish funktsiyasi qo‘llaniladigan omillar soni va maksimal mumkin bo‘lgan mahsulot o‘rtasidagi bog‘liqlikni ifodalaganligi sababli, izokvanta ma'lum mahsulot uchun minimal talab qilinadigan mehnat va kapital miqdorlarining kombinatsiyalarini ifodalaydi. Demak, izokvanta musbat qiyalikka ega bo‘lolmaydi. Bunday holda, AB yoyidan tashqarida joylashgan izokvantning barcha nuqtalari 57 birlik ishlab chiqarishning samarasiz variantlarini ifodalaydi. mahsulotlar. Shunday qilib, S nuqtasi K _C kapital birliklari va L _C mehnat birliklaridan foydalanganda ishlab chiqarish variantiga mos keladi. Ammo 57 birlik. bir xil mehnat sarfi bo‘lgan mahsulotlar faqat K _D kapital birliklari yordamida ishlab chiqarilishi mumkin.
I - 57 = L ^0,75K ^0,25; II - 57 = L ^0,5K0.5 ^_; III - 57 = L ^0,25K ^0,75
Agar e _QL = e _QK bo‘lsa, u holda izokvant koordinata boshidan chiqadigan bissektrisaga simmetrik bo‘ladi. Qachon e _QL > e _QK , u mehnat miqdori yotqizilgan o‘qga nisbatan kattaroq nishabga ega bo‘ladi va qachon e _QL < e _QK , aksincha.
Izokvanta xaritasi masshtabning ta'sirini aniq ko‘rsatadi. _{Masshtabning doimiy ta'siri bo‘lgan texnologiyada Q = Q 0} , Q = 2 Q ₀ , Q = 3 Q ₀ , Q = n Q ₀ ga mos keladigan izokventlar bir-biriga nisbatan bir xil masofada joylashgan. Masshtab iqtisodlari o‘sib borayotgan texnologiya bilan ular ishlab chiqarish hajmi oshgani sayin bir-biriga yaqinlashadi va kamayishi bilan ular uzoqlashadi.