Мавзу: Металлар технологияси асослари

Kesuvchi asboblar tayyorlash uchun ishlatiladigan materiallar 
Materiallarning og‘ir sharoitda kesib ishlashda keskichlar yeyilib 
о‘tmaslanib qoladi. Shu sababli ularning materiali zagatovka materialidan ancha 
puxta, qattiq, issiqbardosh, kam yeyiladigan bо‘lishi kerak.
Keskichlar (parma, freza) asosan legirlangan asbobsozlik pо‘latlaridan, 
qattiq qotishmalardan, mineral-keramik materiallardan tayyorlanadi. Legirlangan 
tezkesar pо‘latlardan(R9, R18) tayyorlangan keskichlar qattiqligi RRC = 62...65 
bо‘lsa-da, ular ish jarayonida 500
0
S haroratga qadar, kesuvchanlik xossalarini 
saqlaydi. Qattiq qotishmalar (masalan, T15K6, VK8) qattiqligi NRA = 82...92 
bо‘lib, ish jarayonida 1000...1200
0
S xaroratgacha kesuvchanlik xossalarini 
saqlaydi. 
Mineral-keramik materiallarning qattiq qotishmalardan asosiy farqi 
shundaki, bu materiallar tarkibida qimmatbaho elementlar (W, CO, Ti) bо‘lmay, 
balki asosi alyuminiy oksidi (Al
2
O
3
), bо‘lgan arzon material borligidir. Ularning 
qattiqligi NRA 90...93 bо‘lib, 1200...1500
0
S haroratgacha qizdirganda ham 
kesuvchanlik hossasini saqlaydi. Mо‘rtligi sababli xomaki ishlovlarga chidamsiz 
bо‘lib, faqat nafis ishlov berishda ishlatiladi. Bu materialning mikrolit (SM, SM-

---

151 
322), termokorund xillari ishlab chiqariladi, plastinkalar esa keskich kallaklariga 
mexanik tarzda maxkamlanadi.
Olmos asbobsozlik materiallari ichida eng qattig‘i bо‘lib, kesuvchanlik 
xossasini 1500
0
S haroratgacha qiziganda ham saqlaydi. Sintetik olmosning ASO, 
ASR, ASB va boshqa markalaridan keskichlarda foydalaniladi. Bu krisstallar 
massasi 0,2...0,8 karat (1karat = 0,2g) bо‘ladi. 
1964 yildan boshlab bor nitrid materiali (elbor) ham ishlab chiqarilmoqda. 
Bu materialning abrazivlik xususiyati olmosga yaqin, plastinkalari keskich 
kallaklariga о‘rnatilib, undan metallarni nafis ishlashda foydalaniladi.