Мавзу: Металлар технологияси асослари

Pardozlash qorishmalari 
Pardozlash qorishmalari ikki asosiy turga: odatdagi suvoq qorishmalari va 
manzara berish qorishmalariga bо‘linadi. 
Ishlatilish sohasiga qarab suvoq qorishmalari tashqi suvoq va ichki suvoq 
qorishmalariga bо‘linadi. Suvoq qorishmalari sementlar, sement-ohak, ohak, ohak-
gips va gips bog‘lovchilar asosida tayyorlanadi. Suvoq qorishmalarining tarkibi 
ularning vazifalari va binolardan foydalanish sharoitlariga qarab belgilanadi. 
Suvoq qorishmalari zarur darajada suriluvchan bо‘lishi, asos bilan yaxshi 
bog‘lanishi va suvoqda darzlar bо‘lmasligi kerak. 
Suvoq qorishmalarining suriluvchanligi standart konusni botirish chuqurligi 
bilan aniqlanadi va suvoq qatlami uchun ishlatiladigan qumning yirikligi turlicha 
bо‘ladi. Mexanizatsiyalashtirilgan usulda suvashda tayyorlash qatlami uchun 
qorishma suriluvchanligi 6-10 sm ni, qо‘l bilan suvashda esa 8-12 sm ni tashkil 
qiladi. Bunda eng yirik qum 2,5 mm dan katta bо‘lmasligi kerak. Pardozlash 
qatlami qorishmalarining suriluvchanligi odatda 8-12 sm bо‘ladi. Ular eng yirik 
donasi 1,25 mm bо‘lgan mayda qumdan tayyorlanadi. 
Xonalar havosining nisbiy namligi 60 % gacha bо‘lganda binolar ichki 
devorlari va oraliq yopmalarini suvash uchun ohakli, gipsli, ohak-gipsli va sement-
ohakli qorishmalardan foydalaniladi. Binolarning tashqi devorlarini suvash uchun 
sementohakli 
qorishmalar 
ishlatiladi. 
Devorlarning 
muntazam 
ravishda 
namlanadigan poypeshlari, belbog‘lari, karnizlar va boshqa uchastkalarining tashqi 
yuzalarini suvash uchun portlandsemet asosida tayyorlanadigan sement va sement 
ohakli qorishmalar ishlatiladi. 
Manzarali rangli qorishmalar devor panellari va yirik bloklarning sirtqi 
yuzalarini zavodning о‘zida pardozlash uchun, shuningdek bino fasadlarini 
pardozlash va jamoat binolari ichini pardozlash uchun mо‘ljallangan. Manzarali 
qorimalarda bog‘lovchi sifatida oq, rangli va odatdagi portlandsementlar, binolar 
ichini rangdor qilib suvash uchun esa ohak va gips ishlatiladi. Toza kvars qum va 
granit, marmar, harsangtosh, ohaktosh va boshqa rangli va oq tog‘ jinslarini 
maydalab olingan qum rangli dekorativ qorishmalarda tо‘ldiruvchi bо‘lib xizmat 
qiladi. Pardozlash qatlami qorishmasining tarkibiga uncha katta bо‘lmagan 
miqdorda slyuda, vermikulit yoki maydalangan shisha kiritiladi. Bо‘yovchilar 
sifatida ishqorga chidamli va yorug‘ga chidamli tabiiy va sun’iy pigmentlar 

---

86 
(temirli surik, oxra, mо‘miyo ul’tramarin va boshqalar) ishlatiladi. Devor panellari 
va yirik devor bloklarining о‘ng yuzalarini pardozlash, shuningdek binolar fasadini 
suvash uchun ishlatiladigan manzarali qorishmalar temir-beton panellarni 
pardozlash uchun siqilishga mustahkamligi bо‘yicha kamida 150 markaga va 
yengil betonlardan tayyolangan panellarni pardozlash hamda binolarning 
fasadlarini suvash uchun 50 markaga ega bо‘lishlari kerak. Manzarali 
qorishmalarning sovuqqa chidamlilik markasi kamida SCH 35 bо‘lishi kerak. 
Qorishmalarning suv shimib olishi 8 % dan oshmasligi kerak.