Мавзу: Металлар технологияси асослари

Maxsus qorishmalar 
Qurilishda ishlatiladigan maxsus qorishmalarga namdan himoyalash, 
inyeksion, akustik va rentgen nuridan himoyalovchi qorishmalar kiradi. 
Namdan 
himoyalash 
qorishmalaridan 
suyuq 
mahsulotlar 
uchun 
mо‘ljallangan har xil sig‘imlarning yuzalarini pardozlash, yertо‘la devorlari va 
boshqalarni pardozlashda foydalaniladi. Ular portlandsement, sulfatga chidamli 
portlandsement va suv о‘tkazmaydigan kengayuvchi sement asosida tayyorlanadi. 
Namdan himoyalash suvoq uchun qorishmalarning taxminiy tarkibi 1:2,5 yoki 
1:3,5 
(sement:qum 
massasi 
bо‘yicha). 
Bu 
qorishmalarning 
suv 
о‘tkazmovchanligini oshirish uchun tayyorlash jarayonida ularning tarkibiga har 
xil zichlovchi qо‘shimchalar (natriy alyuminati, xlorli temir, bitum emulsiyasi, 
lateks va boshqalar) kiritiladi. 
Inyeksion qorishmalar oldindan taranglangan qurilmalarda armaturani 
zanglashdan himoyalash maqsadida kanallarni tо‘ldirish uchun xizmat qiladilar. 
Ular mayda qum asosida tayyorlangan sement-qum qorishmasi kо‘rinishida yoki 
sement xamiri kо‘rinishida bо‘lishlari mumkin. Bog‘lovchi sifatida 400 markali va 
undan yuqori portlandsementdan foydalaniladi. Ularning sarfi 1 m sement-qum 
qorishmasi uchun 1100-1400 kg va 1 mm sement xamiri uchun 1300-1600 kg 
bо‘lishi kerak. Inyeksion qorishma markasi kamida 300 bо‘lishi kerak. Qorishma 
aralashmasining qovushoqligini kamaytirish uchun uning tarkibiga sirt- faol 
moddalardan (SDB va milonaft) sement massasi bо‘yicha ortig‘i bilan 0,2 % 
miqdorda qо‘shiladi. 
Akustik qorishmalar tovush yutuvchi suvoqlar hosil qilish uchun ishlatiladi. 
Bog‘lovchilar sifatida portlandsement, shlakoportlandsement, ohak, gips yoki 
ularning aralashmasidan foydalaniladi. G‘ovakli yengil materiallardan: pemza, 
perlit, keramzit va boshqalardan tayyorlangan 3-5 mm yiriklikdagi bitta fraksiyali 
qumlar tо‘ldirgichlar bо‘lib xizmat qiladi. Bog‘lovchi miqdori va tо‘ldirgichning 
donador tarkibi akustik qorishmalarda qorishmalarning tutashmagan ochiq 
g‘ovakliligini va 600-1200 kgG‘m
3 
zichlikni ta’minlashi kerak. 
Rentgen nurlaridan himoyalaydigan qorishmalar bilan rentgen xonalarining 
devorlari va shiplari suvaladi. Ular porlandsement yoki shlakoporlandsementdan 
va donalari ortig‘i bilan 1,25 mm bо‘lgan barit qumdan tayyorlanadi. Himoyalash 
xossalarini oshirish uchun ularning tarkibida yengil elementlar: liti, kadmiy va 
boshqalar bо‘lgan moddalar kiritish tavsiya qilinadi. Rentgen nurlaridan 
himoyalovchi qorishmalarning zichligi odatda 2200 kg/m
3
dan ortiq bо‘lmaydi. 

---

87