Мавзу: Металлар технологияси асослари


Suv shimuvchanlik va gigroskopiklik


Download 6.51 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/138
Sana16.11.2023
Hajmi6.51 Mb.
#1778673
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   138
Bog'liq
qurilish materiallari va metallar texnologiyasi (3)

Suv shimuvchanlik va gigroskopiklik. G‘ovak materialning suv shimish 
va suvni о‘zidagi bо‘shliQlarda ushlab tura olish xususiyati suv shimuvchanlik 
deb ataladi. 
Materiallarning suv shimuvchanligini aniqlash uchun material namunasining 
quruq va tо‘la suv shimdirilgan xoldagi massalarini bilish kifoY. Bu xolda 
materialning massaga nisbatan suv shimuvchanligi Quyidagi formula bо‘yicha 
aniqlanadi: 
%
100
.
1
m
m
m
W
e


, (1.10) 
bu yerda: m

– suvga tо‘yingan namunaning massasi, mmaterialning 
quruq holatdagi massasi. 
Gidrofil materialning xavodagi namlikni о‘ziga yutish xususiyati 
gigroskopiklik deb ataladi. Gigroskopiklik kо‘plab kukunsimon qurilish 
materiallarining sifatiga salbiy ta’sir kо‘rsatadi. Masalan, sementning xavodagi 
namlikni о‘ziga yutishi natijasida uning mustahkamligi pasayadi, u xatto toshga 
aylanib qolishi ham mumkin. 
Suv о‘tkazuvchanlik. Materialning bosim ostida о‘zidan suv о‘tkazishi 
uning suv о‘tkazuvchanligi deb ataladi. Materialning bu xossasi tom yopish, suv 
inshootlari va rezervuarlar qurishda juda katta ahamiyatga ega. 
Suv о‘tkazuvchanlik kо‘rsatkichi silindr shakldagi namunaning 1 sm
2
yuzasidan о‘zgarmas bosim ostida 1 soat davomida о‘tgan suv miqdori (sm
3
) bilan 
о‘lchanadi. Juda zich materiallargina (bitim, shisha, pо‘lat, polimer va maxsus 
tarkibli beton) amalda suv о‘tkazmaydi. 
Sovuqqa chidamlilik – suvga tо‘yingan materialning navbatma-navbat 
takrorlanadigan 
muzlash 
va 
erish 
jarayonida 
bо‘zilmasligi 
hamda 
mustahkamligining pasaymasligi uning sovuqqa bardoshlilik xususiyatini 
tavsiflaydi. Materialni suvga tо‘yingan holatida muzlatib (-15
0
S da) yana Qayta 
eritilganda unda sezilarli bо‘zilish alomatlari bо‘lmasa (mustahkamligi 25 % dan, 
og‘irligi 5 % dan ortiq kamaymasa), bu material sovuqqa chidamli xisoblanadi. 
Materialning sovuqqa chidamliligi maxsus muzlatish kameralarida sinaladi. 
Namunaning 1 marta muzlatib eritilishi 1 sikl deb ataladi. Qurilish 
materiallari sovuqqa chidamligiga qarab markalandi. Masalan, namunani 10 sikl 


11 
sinashdan sо‘ng mustahkamligi 25 % dan, og‘irligi esa 5 % dan ortiq kamaymasa, 
uning markasi F10 ga tengdir. 

Download 6.51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling