Mavzu: mulk qiymatini baholashning prinsiplari, maqsadlari, yondashuv va usullari

Qiyosiy yondashuv baholash amaliyotida foydalanishni chegaralovchi qator muhim kamchiliklarga ega. Bunday yondashuvni qo‘llash imkoniyati faol moliyaviy bozorning mavjudligiga bog‘liq, chunki ushbu yondashuv amalda tuzilgan bitim haqidagi ma’lumotlardan foydalanishni nazarda tutadi. Uning ikkinchi sharti-bozorning ochiqligi yoki baholash uchun zarur bo‘lgan moliyaviy axborotning foydalanish uchun qulayligi. Baholash maqsadi, ob’ekti va muayyan shartlariga qarab qiyosiy yondashuv mulkni baholashning uchta asosiy usulidan foydalanishni nazarda tutadi:

• Qiyosiy yondashuv baholash amaliyotida foydalanishni chegaralovchi qator muhim kamchiliklarga ega. Bunday yondashuvni qo‘llash imkoniyati faol moliyaviy bozorning mavjudligiga bog‘liq, chunki ushbu yondashuv amalda tuzilgan bitim haqidagi ma’lumotlardan foydalanishni nazarda tutadi. Uning ikkinchi sharti-bozorning ochiqligi yoki baholash uchun zarur bo‘lgan moliyaviy axborotning foydalanish uchun qulayligi. Baholash maqsadi, ob’ekti va muayyan shartlariga qarab qiyosiy yondashuv mulkni baholashning uchta asosiy usulidan foydalanishni nazarda tutadi:
• o‘xshash mulk usuli;
• bitimlar usuli;
• tarmoq koeffitsientlari usuli.

O‘xshash mulk usuli yoki sarmoya bozori usuli mulk bozorida shakllangan narxlardan foydalanishga asoslangan. Mulk yakka turining narxi qiyoslash uchun baza hisoblanadi.

• O‘xshash mulk usuli yoki sarmoya bozori usuli mulk bozorida shakllangan narxlardan foydalanishga asoslangan. Mulk yakka turining narxi qiyoslash uchun baza hisoblanadi.
• Bitimlar usuli yoki sotuvlar usuli, umuman, korxona mulk majmuasini sotib olishga yo‘naltirilgan. Bu hol korxona mulk majmuasini baholashning ushbu usulini qo‘llashning eng optimal sohasini belgilab beradi.
• Tarmoq koeffitsientlari usuli yoki tarmoq nisbatlari usuli narx va ma’lum moliyaviy parametrlar o‘rtasidagi tavsiya etilayotgan nisbatlardan foydalanishga asoslangan. Tarmoq koeffitsientlari maxsus tadqiqot institutlarining korxonalarni sotish narxini va ularning muhim ishlab chiqarish moliyaviy xususiyatlarini uzoq statistik kuzatishlar asosida hisoblab chiqiladi.