Mavzu: qisqa va uzoq muddatli majburiyatlar

Dt «Хom ashyo» 750000

Kt «Mol etkazib beruvchi va pudratchilarga to’lanadigan

hisobvaraqlar» (joriy qismi) 250000

Kt «Mol etkazib beruvchi va pudratchilarga to’lanadigan

hisobvaraqlar» (uzoq muddatli qismi) 500000

Uzoq muddatli majburiyatlarni hisobga olishning xususiyatlari to’lanadigan obligatsiyalar hisobida yaqqol o’z aksini topgan.

Тo’lanadigan obligatsiyalar hisobi

Obligatsiya – katta summalardagi kapitalni uzoq muddat davomida himoyalash uchun kompaniyalar va davlat tashkilotlari tomonidan chiqariladigan qarz guvohnomalaridir. Obligatsiyalar – bu firma-emitentning obligatsiyalar egalari (investorlar) tomonidan investitsiya qilinayotgan kapitalning asosiy summasi va hisoblangan foizlarni qaytarib berish to’g’risida rasmiy bergan va’dasini ifodalaydigan qonuniy hujjatdir. Obligatsion kelishuv obligatsiya muddatlarini, emitent va obligatsiya egalarining huquq va majburiyatlarini belgilaydi. Investorlar o’zida emitent va investorlar o’rtasidagi kelishuv majburiyatini aks ettiruvchi obligatsion sertifikatga ega bo’ladilar. Investorlar turli xil maqsadlar, yondashuvlar va siyosatga tayanib ish ko’radilar. Shuning uchun ham ularga turli-tuman obligatsiyalar taklif qilinadi. Quyida shunday obliga-tsiyalarning ayrim turlari keltirilgan:

oddiy obligatsiyalar;

daromadli obligatsiyalar;

konvertatsiya qilinadigan obligatsiyalar;

nomi yozib qo’yiladigan obligatsiyalar;

kuponli obligatsiyalar;

ta’minlangan obligatsiyalar va boshqalar

Obligatsiyalar bilan bog’liq xo’jalik muomalalarini hisobga olish tarti-bini misol yordamida kengroq tarzda ko’rib chiqamiz.

13-misol. «XYZ» kompaniyasi 2004 yilning 2 yanvarida 1000000 so’m summa-da 3 yil muddatga yillik 12% li obligatsiyalar chiqardi. Foizlarni yilda ikki marta 2 yanvar va 1 iyulda to’lanishi ko’zda tutilgan. Obligatsiyalar nominal qiymat bo’yicha chiqarildi va xaridorlar o’rtasida joylashtirildi. Ushbu xo’jalik muoma-lalari quyidagi buxgalteriya yozuvi orqali rasmiylashtiriladi:

Obligatsiyalarni joylashtirish vaqtida