Mavzu. Reja: Asosiy vositalarni turku

Asosiy vositalarni hisobga olish inventar kartochkasi.
____________________________________________________________________________________-_________________________________________ Ob’ektning to‘liq nomi va tayinlanishi
_______________________________________________________________________________________________________________________________ Tayyorlagan zavodning nomi
_______________________________________________________________________________________________________________________________ model, tip, marka

AV-6 shakli.

Sex, uchastka, bo‘lim, liniya	Schyot	Ana li tik hisob kodi	Dastla bki qiyma ti	Schyot va anali tik hisob kodi	Amortiz asiya normasi	Tuzatis h koeffi sienti	Asbob-uskunalar			Foydalanishga topshirilgani to‘g‘risida dalolatnoma			Byudjetga To‘lash belgisi		Asosiy vositalarga to‘lashning boshlanish sanasi		Buxgalteriya yozuvi (dalolatnoma, nakladnoy)
																	sana		raqam
							Turi	kodi	sana		raqam
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10		11	12		13		14		15

davomi

							Chiqqan qurilgan yili		Qimmatli metall				Sarflandi (berildi)
16	17	18	19	20		21		22		23	24	25		26	27

Barcha
ob’ektlarni
dastlabki
qiymati

Raqam ___20 yil holatiga qaytadan
baholash ma’lumoti bo‘yicha
yoki sotib olish hujjatlari
bo‘yicha eskirish summasi

In
ven
tar

Za
vod

Pas
port

nomi turi massasi

Sarflanish
(ko‘chirilish)
sababi

Buxgalteriya yozuvi
(dalolatnoma, yuk xati)



Sotib olish (moliyalash )manbai

AV-6 shaklining orqa tomoni
11

QO‘shimcha qurish, qo‘shimcha jihozlash, modernizatsiya (buxgalteriya yozuvi)				Ta’mirlash (buxgalteriya yozuvi)
							summa	sana	raqam	inventar raqam	summa

summa sana raqam inventar
raqam

sana raqam inventar
raqam


Ob’ektning qisqacha yakka ta’rifi

	Materiallar o‘lchami va boshqa ma’lumotlar
	Asosiy ob’ekt	Asosiy ob’ektga tegishli muhim qurilishlar, moslamalar nomi
1	2	3	4	5	6

Konstruktiv
elementlarining nomi va
ob’ektni ta’riflovchi boshqa
belgilari

Kartochkani to‘ldirdi __________________ ___________ _________________________________ Lavozimi imzo F.I.Sh.
20 yil «_________» _______________

12

Ko‘p miqdordagi asosiy vositalarga ega bo‘lgan korxonalar ularning ob’ektlari bo‘yicha hisobini “Inventar daftari” da yuritishi mumkin.
Inventar kartochkalar va inventar daftar dastlabki hujjatlar (dalolatnomalar, texnik pasportlar va boshqa hujjatlar)ga asosan to‘ldiriladi.
Inventar kartochkalar maxsus AV-7 “Asosiy vositalar hisobi bo‘yicha inventar kartochkalar ro‘yxati” shaklidagi daftarda ro‘yxatga olinadi.
Quyida bu daftarning shaklini keltiramiz
AV-7 shakli
_________________________________
(korxona, tashkilot)

Asosiy vositalar hisobi bo‘yicha inventar kartochkalar ro‘yxati 20 yil “_____”_________dan __________________gacha

Kartochka	Inventar
1	2	3		4

Raqam Ob’ektning
nomi

Chiqib
ketganligi to‘g‘risida
belgi

Korxonada asosiy vositalarning turlari bo‘yicha asosiy vositalarning harakatini hisobga olish kartochkasiyuritiladi. Kartochka joriy yil uchun yanvar oyida ochiladi. Har oylik ma’lumotlar asosiy vositalarning tasnif turlari bo‘yichaguruhlanadi, har bir turi bo‘yicha kirim va chiqim aylanmalari jamlanib, 8-shakli “Asosiy vositalar harakatini hisobga olish kartochkasi”ga yozib qo‘yiladi.

Kartochkada dastlab har yili 1 yanvarga qoldiq ko‘rsatiladi. Keyin har oyda oy bo‘yichaaylanma yozilgandan so‘ng keyingi oyning 1-sanasiga qolgan qoldig‘i aniqlanib yozib qo‘yiladi.
“Asosiy vositalar harakatini hisobga olish kartochkasi” ma’lumotlari asosida asosiy vositalar harakatining aylanma qaydnomasi tuziladi. Uning jami Bosh daftar jami bilan solishtirilib moliyaviy hisobotning 3-shakli “Asosiy vositalarning harakati to‘g‘risidagi hisobot”ni tuzish uchun asos bo‘ladi. Quyida 8-shakli “Asosiy vositalar harakatini hisobga olish kartochkasi”ni keltiramiz.

13

“Asosiy vositalar harakatini hisobga olish kartochkasi”
________________________Binolar______________________________ tasnif guruhi nomi (turi)

8-shakli

Hisobo t davri		Ki Rim	Hisobdan chiqarildi			Amortizasiya (yanvar oyi uchun to‘liq,keyin asosiy vositalarning harakatiga binoan o‘zgaradi)		Ta’mirlash fondi, summa	Ta’mirl ashga qilingan xarajatl ar
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
yanvar
fevral
mart
aprel
va h.k
jami
Yil oxiriga

Hisobot
sanasining 1-
kuniga
bo‘lgan
asosiy
vositalar

Jami Shu jumladan
Eskirishi
tufayli

+,- summa

Tabiiy ofat
tufayli

14

__________________________________ (korxona, tashkilot)

Asosiy vositalarning inventar ro‘yxati(joylashgan joyi va foydalanish bo‘yicha)
____________________________________________________________________________________________________ bo‘lim, sex, uchastka, liniya
____________________________________________________________________________________________________ Tasnif guruhining nomi

9-shakli

					Chiqib ketishi (ko‘chirish)
Raqam	Sana				hujjat		Chiqib ketish (ko‘chirish)sababi
					raqam	sana
1	2	3	4	5	6	7	8

Inventar kartochka yoki
inventar daftardagi yozuv

Inventar № Ob’ektning
to‘liq nomi

Dastlabki
(sotib olish)
qiymati



________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________

15

AV-4 shakli. Avtotransport vositalarini hisobdan chiqarish dalolatnomasi.
AV-6 shakli. Asosiy vositalarni hisobga olish inventar kartochkasi. Asosiy vositalarni
qabul-topshirish dalolatnomalari va ushbu ob’ekt texnik hujjatlari asosida har bir ob’ektga inventar kartochkasi ochiladi.
AV-7 shakli. Asosiy vositalarni hisobga olish bo‘yicha inventar kartochkalari ro‘yxati.
AV-8 shakli. Asosiy vositalar harakatini hisobga olish kartochkasi. Turkum guruhlari bo‘yicha asosiy vo-sitalar harakatini hisobga olish uchun qo‘llanidadi. Kartochka ma’lumotlari asosida asosiy vositalar hara-kati haqidagi hisobot to‘lgaziladi.
AV-9 shakli. Asosiy vositalar inventar ro‘yxati. Asosiy vositalar korxonaga kelib tushganda rahbar tayinlagan komissiya har bir ob’ekt bo‘yicha aloxdda qabul qilish- topshirish dalolatnomasi (yukxat)ni rasmiylashtirishi lozim (AV-1 shakli).
Dalolatnomada ob’ekt tavsifi, turgan joyi, sotib olingan manbai, chiqarilgan yeki qurilgan yili, ishga tushirilgan sana, ob’ektning sinov natijalari, uning texnik shartlarga muvofikdigi va boshqalar ko‘rsatilishi lozim.
Asosiy vositalarni qabul qilish-topshirish umumiy dalolatnomasi bilan bir turdagi va narxi bir xil xo‘jalik inventarlari, asboblar, stanoklar olinganligini rasmiylashtirish mumkin. Qabul qilish-topshirish dalolatnomasiga pasportlar, ishlatish tartibi, yo‘riqnomalar ilova qilinadi.
Hisobga qabul qilingan asosiy vositalar har bir ob’ektiga inventar raqami (soni) beriladi, masalan 001 dan 099 gacha inventar raqamlari binolarga, 100 dan 199 gacha inshootlarga, 100 dan 299ga qadar bo‘lgan raqamlar uzatish qurilmalariga beriladi va hokazo. Berilgan inventar raqami asosiy vositalar ob’ektiga metall jetonni qoqib qo‘yish, bo‘yoq bilan belgi kuyish va boshqa usullarda belgilab qo‘yiladi. Bu belgi ob’ekt foydalanishda bo‘lgan jami davr uchun saq-lanadi va buxgalteriya hisobining barcha boshlang‘ich hujjatlari hamda registrlarida ko‘rsatiladi. Ob’ekt chiqim qilinganda uning inventar raqami yangi kirim qilingan asosiy vositalarga berilmaydi.
Asosiy vositalarni qabul qilish-topshirish dalolatnomasi ilova hujjatlar bilan birga korxona buxgalteriyasiga topshiriladi. Buxgalteriya dalolatnoma asosida belgilangan namunadagi inventar varaqasi ochadi (AV-6 shakli). Bu varaqada ob’ekt haqidagi barcha ma’lumotlar qayd etiladi (dastlabki yoki tiklanish qiymati, amortizasiya ajratmalari me’yori, kirim qilingan paytdagi eskirish darajasi). So‘ngra inventar varaqalari asosiy vositalarning tasnif guruxlari bo‘yicha maxsus ro‘yxat tuziladi (AV-7 shakli).
Ro‘yxatda qayd qilingan varaqalar asosiy vositalar kartotekasida tarmoq tasnif guruhlariga, guruh ichida esa turgan joyi, foydalanish joyi va turlari bo‘yicha guruxlangan tartibda saqlanadi.
Harakatsiz asosiy vositalar ob’ektlari varaqalari alohida guruhlanadi. Asosiy vositalarning chiqimi dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi va bu haqda inventar varaqasiga qayd qilinadi, so‘ngra varaqa kartotekadan olib qo‘yiladi.
Qayta baholangan asosiy vositalar ob’ektlari tiklanish qiymati bo‘yicha varaqaning "ta’mirlash, modernizatsiyalash" bo‘limiga yeziladi.
Qayta baholash chogida belgilangan eskirish summasi varaqaning tegishli bo‘limida ko‘rsatiladi.
Asosiy vositalar ishlatiladigan joylarda (korxona sexlari, uchastkalari, bo‘limlari) hisob asosiy vositalarning inventar ro‘yxati bo‘yicha olib boriladi (AV-9 shakli). Bunda hamma moddiy javobgar shaxslar bilan belgilangan namunada va ikki nusxada moddiy javobgarlik to‘g‘risida shartnoma tuziladi. Shartnomaning bir nusxasi har bir moddiy

16

javobgar shaxsning buxgalteriya (shaxsiy) delosi (hujjatlari majmui)da, ikkinchi nusxasi shu xodimlarning o‘zida saqlanadi.
Hamma moddiy javobgar shaxslar asosiy vositalarni o‘z javobgarligiga olganini inventarizasiya ro‘yxatiga imzo qo‘yib tasdiklab beradi, asosiy vositalarning keyingi tushumlarida esa birlamchi hujjatlarga imzo quyadi. Asosiy vositalarning har qanday ko‘chishi (boshqaga berish, tugatish va boshqalar) moddiy javobgar shaxslarning ishtirokida rasmiylashtiriladi.
Olingan, hisobdan chiqarmlgan korxona ichida joyi o‘zgartirilgan (ko‘chirilgan) asosiy vositalarning inventar varaqalari tegishli qaydlar o‘tkazilganidan keyin oy oxirigacha joy-joyiga qo‘ymay, alohida saqlanadi. Chunki har oyda shu varaqalar asosida asosiy vositalar amortizasiyasi (eskirish) hisob-kitoblari tuziladi, ularning har bir turi bo‘yicha kirim, chiqim aylanmalari jamlanadi va asosiy vositalar harakatini hisobga olish varaqasi to‘ldiriladi.
Asosiy vositalar harakatini hisobga olish varaqasi (AV-8 shakli) joriy yil uchun yanvar oyi boshida ochiladi. Varaqada dastlab asosiy vositalarning borligi, turlari bo‘yicha ma’lumot 1 yanvar’ holatiga ko‘rsatiladi, so‘ngra har oyda oy davomidagi aylanmalar yozuvidan keyin keyingi oyning 1 kunidagi holat bo‘yicha asosiy vositalarning mavjudligi qayd etiladi. Shu malumotlar asosida asosiy vositalar harakatining aylanma ro‘yxati (qaydnoma) tuziladi. Uning yakunlari asosiy daftardagi yakunlar bilan solishtirilib chiqiladi va shu asosda korxonaning asosiy vositalari mavjudligi hamda ularning harakati to‘g‘risida hisobot tuziladi.
Asosiy vositalarning chiqib ketishi AV-1 va AV-3 shakllaridagi dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi.
Bu shakllarda chikim qilinadigan ob’ektlarning dastlabki qiymati va eskirish summasi qayd etiladi. Inventar varaqasi kartotekadan olinib, dalolatno-maga ilova qilinadi. Asosiy vositalarning turgan o‘rni bo‘yicha inventar ro‘yxatida tegishli qaydlar qilinadi.