Mavzu. Reja: Asosiy vositalarni turku
audid3
- Bu sahifa navigatsiya:
- VI Ko m pyuter, periferiya quril m alari, m a’lu m otlarni qayta ishlash uskunalar i
- T o‘g‘ ri c h iziql i usu l
- To‘g‘ri chiziqli usulda amortizasiya
| IV
|
| ||
|
Faoliyat turlari bo‘yicha ish mashinalari va asbob-uskunalar (harakatlanuvchi transportdan tashqari) |
| ||
|
|
|
|
15 |
|
|
2 |
Qishloq xo‘jaligi traktorlari, mashinalari va asbob-uskunalari |
tartib
raqami
Nomi ning yillik eng
yuqori normasi,
foizlarda
I Binolar, imoratlar va inshootlar
1 Binolar, imoratlar 3
2 Neft va gaz quduqlari
guruhlar
tartib
raqami
5
2 Ichki gaz quvurlari va quvurlar
3 Vodoprovod, kanalizatsiya va issiqlik
tarmoqlari
4 Magistral quvurlari
5 Boshqalar
III Kuch mashinalari va asbob-uskunalar
1 Issiqlik texnik asbob-uskunalari
1 Iqtisodiyotning barcha tarmoqlariga tegishli
mashinalar va asbob-uskunalar
20
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
Uzatishlar tizimlari kommutatsiyalarining o‘xshash asbob-uskunalari | |
|
|
6 |
Kinostudiyalarning maxsus asbob- uskunalari, tibbiy va mikrobiologiya sanoati asbob-uskunalari | |
|
|
7 |
Kompressor mashinalari va asbob- uskunalari | |
|
|
8 |
Nasoslar | |
|
|
9 |
Yuk ko‘tarish-transport, yuk ortish- tushirish mashinalari va uskunalari, tuproq, karer hamda yo‘l-qurilish ishlari uchun mashinalar va uskunalar | |
|
|
10 |
Ustun-qoziq qoqish mashinalari va uskunalari, maydalash-yanchish, saralash, boyitish uskunalari | |
|
|
11 |
Texnologik jarayonlar uchun barcha turdagi sig‘imlar | |
|
|
12 |
Neft qazib chiqarish va burg‘ulash uskunalari | |
|
|
13 |
Boshqa mashinalar va uskunalar | |
|
V |
|
Harakatlanuvchi transport |
|
|
|
1 |
Temir yo‘lning harakatdagi tarkibi |
4 |
|
|
2 |
Dengiz, daryo kemalari, baliqchilik sanoati kemalari | |
|
|
3 |
Havo transporti | |
|
|
4 |
Avtomobil transportining harakatdagi tarkibi, ishlab chiqarish transporti |
20 |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
Periferiya qurilmalari va ma’lumotlarga ishlov berish uskunalari | |
|
|
3 |
Nusxa ko‘chirish-ko‘paytirish texnikasi | |
|
|
4 |
Boshqa kompyuter, periferiya qurilmalari, ma’lumotlarga ishlov berish uskunalari | |
|
VII |
|
Boshqa guruhlarga kiritilmagan asosiy vositalar |
15 |
3 Kommutatsiyalar va ma’lumotlarni uzatish
raqamli elektron asbob-uskunalari, raqamli
tizimlar uzatish asbob-uskunalari, raqamli
aloqa o‘lchov texnikasi
4 Yo‘ldosh, uyali aloqa, radiotelefon, peyjing
va tranking aloqa asbob-uskunalari
5 Yengil avtomobillar
6 Sanoat traktorlari
7 Kommunal transport
8 Maxsus vaxta vagonlari
9 Boshqa transport vositalari
VI Kompyuter, periferiya qurilmalari,
ma’lumotlarni qayta ishlash uskunalari
1 Kompyuterlar
20
21
Asosiy vositalarga eskirish hisoblashda "Asosiy vositalar" nomli 5-son BHMAga hamda O‘zbekiston Respublikasining Soliq Kodeksiga amal qilish lozim.
Quyidagilar amortizasiya qilinmaydi:
1) yer uchastkalari va tabiatdan foydalanishga doir boshqa ob’ektlar (suv, yer osti
boyliklari va boshqa tabiiy resurslar);
2) mahsuldor chorva mollari;
3) kutubxona fondi;
4) muzey qimmatliklari (muzey ashyolari);
5) qonun hujjatlarida belgilangan tartibda konservasiyalashga o‘tkazilgan asosiy
vositalar;
6) arxitektura yodgorliklari;
7) umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llari, yo‘laklar, sayilgohlar, xiyobonlar, mahalliy davlat hokimiyati organlari tasarrufida bo‘lgan obodonlashtirish inshootlari;
8) qiymati ilgari to‘liq chegirilgan mol-mulk;
9) asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar tarkibiga o‘tkazilmagan kapital qo‘yilmalar. Uzoq muddatli ijara hollarida ijaraaraga olingan asosiy vositalar bo‘yicha
amortizasiya ajratmalarini ijaraga oluvchi o‘tkazadi. Qisqa muddatli ijarada amortizasiya ajratmalarini ijaraga beruvchi hisoblaydi.
Amortizasiyalanuvchi qiymat muntazam ravishda asosiy vositani foydali ishlatishning butun davriga taqsimlanadi. Amortizasiya turli xil usullarni qo‘llash yo‘li bilan amalga oshiriladi:
To‘g‘ri chiziqli usul asosiy vositani foydali ishlatishning butun davri mobaynida eskirishning doimiy summalarini hisoblab yozishdan iborat.
Kamayib boruvchi qoldiq usuli bo‘yicha muntazam hisoblab yozilayotgan summalar foydali ishlatish muddati davomida kamayadi.
Bajarilgan ishlar hajmiga mutanosio ravishda hisoblab yozish usuliga binoan amortizasiya miqdori faqat asosiy vosita qancha marta ishlatilishiga yoki qancha mahsulot birligi ishlab chiqarilishi kutilayotganiga bog‘liq bo‘ladi.
Kumulyativ usulda amortizasiya summasi hisoblash koeffisientining maxraji bo‘lgan ob’ektning xizmat muddati yigindisi bilan aniqpanadi. Bu koeffisientning suratida ob’ektning xizmat mudsati oxirigacha qoladigan yillar soni teskari tartibda ko‘rsatiladi. Amortizasiyani hisoblashda uning tugatilish qiymatiga e’tibor berish lozim. Agar boshqa summani ishonchli tarzda hisob-kitob qilish mumkin bo‘lmasa, asosiy vositaning qoldiq qiymati nolga teng bo‘ladi.
To‘g‘ri chiziqli usulda amortizasiya hisoblash. To‘g‘ri chiziqpi usul deb tugatilgan qiymati ayrilgan asosiy vositalar ob’ekti qiymatini davrlar bo‘yicha foydalanish muddati davomida teng nisbatda hisoblash usuliga aytiladi. Amortizasiya summasi amortizasiyalanayotgan qiymatni (tugatish qiymati ayrilgan ob’ektning dastlabki qiymatini) ko‘zda tutilgan foydalanish davrlari soniga bo‘lish yo‘li bidan topiladi:
Yillik (dastlabki qiymati-tugatish qiymati)
amortizasiya = xizmat qilish muddati.
summasi
Misol. "Omad" xissadorlik jamiyatida asosiy vositaga eskirish hisoblash bo‘yicha
quyidagi ma’lumotlar mavjud;
♦ Asosiy vositaning balans qiymati - 50000 ming so‘m;
-Tugatilish qiymati - 2000 ming so‘m;
-Xizmat muddati - 5 yil.
22
Yillik amortizasiya summasi - (50000 - 2OO0)/5= 9600 ming so‘m.
2.6.2-jadval
Download 1.37 Mb.
Do'stlaringiz bilan baham:
