«Fuqaro madaniyati». Mazkur tur burjua-demokratik siyosiy tizimlar uchun ko‘proq xosdir. U siyosiy barqarorlikning boshqa turlariga xos unsurlarni o‘zida eng samarali tarzda birga qo‘shadi, tegishli siyosiy rejimlarning konstruktiv faoliyat ko‘rsatishiga xizmat qiladi.
Fragmentar siyosiy madaniyat. Mazkur turda jamiyatning bo‘linib ketganligi, uni tashkil etuvchi ijtimoiy guruhlarning kuchli kutblashganligi aks etadi. Ushbu tur o‘zining radikalizmi, siyosiy tajovuzkorligi va murosasizligi bilan ajralib turishi mumkin. Fragmentar siyosiy madaniyatga xarizmatiklik, ya’ni siyosiy birlashmalar va ularning dasturlariga emas, balki jamiyatning ko‘ziga favqulodda iste’dod va fazilatlarga ega bo‘lib ko‘ringan muayyan siyosatchilarga (ijtimoiy guruhlar, ayrim fuqarolarga) yo‘naltirilganlik xosdir.
Siyosiy madaniyatning integratsiyalashgan turi siyosiy rejimning asosiy masalalari bo‘yicha ancha yuksak ijtimoiy-siyosiy hamjihatlikning mavjud bo‘lishi, siyosiy zo‘ravonlik darajasining pastligi va siyosiy hayotning xilma-xilligi bilan ajralib turadi.
Siyosiy madaniyat turlari bilan bir qatorda umuminsoniy siyosiy-madaniy makonda siyosiy submadaniyatlar ham kuzatiladi. Bu erda so‘z maxsus «tagmadaniyatlar» («sub» bu o‘rinda lotinchadan tarjima qilinganda «tag» ma’nosini bildiradi).
Siyosiy submadaniyatlar siyosatning muayyan sub’ektlariga xosdir. Ular siyosat sohasida tegishli guruhlarga mansub kishilarning o‘ziga xos qarashlari, xayrixohliklari va xulq-atvori bilan ajralib turadi. Ularning eng muhimlari va yaqqol namoyon bo‘lib turuvchilari jumlasiga quyidagilar kiradi:
Fapb siyosiy submadaniyati. Liberal-demokratik qadriyatlar va me’yorlarga yo‘naltirilgan. Siyosiy tanlov va siyosiy intilishlar doirasining kengligi bilan ajralib turadi. Uning hududlarida fuqaroning siyosat sub’ekti sifatidagi maqomi nisbatan yuqori. Siyosiy hayot huquq tomonidan boshqarib turiladi va xilma-xilligi bilan ajralib turadi. Bu siyosiy submadaniyat siyosiy madaniyat liberal-demokratik modelining asosiy negizi hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |