Mavzu. Siyosatshunoslik fani predmeti, maqsad va vazifalari

Siyosiy hokimiyat – siyosat subyektlarining siyosatda ifodalanga irodasini turli yo‘llar, usullar va vositalar yordamida amalga oshirish faoliyatining o‘ziga xos shaklidir.
Siyosiy hokimiyat - u yoki bu vosita: obro‘, huquq, zo‘rlik yordamida xalq irodasini amalga oshirish kishilarning faoliyati, xulq-atvoriga belgilovchi ta’sir ko‘rsatish qobiliyati va imkoniyatidir.
Siyosiy hokimiyat – bu alohida sinf, katta ijtimoiy guruh yoki mavjud jamiyatning ko‘pchiligining o‘z ifodasini boshqa shaxslar yoki ijtimoiy guruhlarga o‘tkazish qobiliyati va imkoniyati bo‘lib, odamlarning faoliyatlariga, xulq-atvoriga o‘z obro‘si, xulqi, zo‘ravonligi vositalarida ta’sir o‘tkazishni anglatadi.
Siyosiy hokimiyat qator xususiyatlarga ega. Bu hususiyatlar quyidagi belgilarda o‘z ifodasini topadi:

• 
  legitimligi ya’ni, davlat miqiyosida kuch ishlatishdan foydalanishning legalligi;
  

har qanday boshqa hokimiyat uchun qarorlarning majburiyligi, istagan ijtimoiy jarayonlarga ta’sir ko‘rsata olishligi. siyosiy hokimiyat qudratli korporatsiyalar, OAV va boshqa muassasalarning ta’sirini qonunga zid bo‘lsa, cheklashi yoki ularni umuman tugatishi mumkinligi;

• 
  ommaviyligi ya’ni, umumiyligi va daxlsizligi. Buning ma’nosi shuki, siyosiy
  

hokimiyat mayda, kontakt guruhlarda mavjud bo‘ladigan shaxsiy hokimiyatdan farqli o‘laroq, huquq yordamida barcha fuqarolarga butun jamiyat nomidan murojaat qilishligi;

• 
  markazliligi, qarorlar qabul qilish yagona markazining mavjudligi. Bozor
  

iqtisodiyotiga asoslangan demokratik jamiyatda siyosiy hokimiyatdan farq qila turib iqtisodiy, sotsial va madaniy-axborot hokimiyatning ko‘p markazliligi. Bunda ko‘plab mustaqil mulkdorlar, OAV, ijtimoiy fondlar va boshqalarning mavjud bo‘lishligi;

• 
  resurslarning xilma-xilligi, siyosiy hokimiyatning nafaqat majburlovchi, balki
  

iqtisodiy va madaniy-axborot resurslaridan ham foydalanishligi.
Majburlovchi va siyosiy hokimiyatni bir narsa deb, tushunishni o‘rinli deb bo‘lmaydi. Kuch ishlatishga, majburlashga siyosiy hokimiyat ham tayanishi mumkin. Masalan, jinoiy guruhlarni tugatishda, tashqaridan bo‘ladigan bosqinchilik harakatlarini bartaraf etishda majburlovchi resurslardan foydalaniladi. Bu bilan uni majburlovchi hokimiyat bilan aynan bir narsa deb bo‘lmaydi.
Siyosiy hokimiyat majburlovchi hokimiyat singari faqat kuch ishlatuvchi, majburlovchi (jismoniy, moddiy, ruhiy) resurslarga tayanish bilan cheklanib qolmaydi. U ijtimoiy muammolarni hal etishda iqtisodiy, sotsial va ma’naviy-axborot resurslariga ham tayanadi. Shuning uchun ham majburlovchi hokimiyatni siyosiy hokimiyatdan farqlamoq kerak.
Hokimiyat ko‘rinishlari yuqorida qayd etilganlar bilan cheklanmaydi. U sub’ektiga ko‘ra- davlat, partiya, armiya, kasaba uyushmalari, oila va boshqalar hokimiyatiga; qanday funksiyalarni bajarishiga ko‘ra- qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga; hokimiyat sub’ekti va ob’ekti o‘zaro harakatining ustunligiga ko‘ra demokratik, avtoritar va totalitar hokimiyatlarga bo‘linadi. Shunigdek, hokimiyat tarqalish kengligi bo‘yicha xalqaro tashkilotlar; makro darajada davlatning markaziy organlari; mezo darajada viloyat, tuman tashkilotlari; mikro darajada boshlang‘ich tashkilotlar hokimiyatlariga ajratiladi.