Muammoni hal qilish vazifalari va tekshiruv savollari bilan bolalarning fikrlarini o'rganing. Muayyan yoki rasmiy operatsion fikrlash ko'nikmalarini o'z ichiga olgan turli xil Piaje vazifalarini taqdim etish va keyingi savollar bilan talabalarning fikrlarini tekshirish yaxshi samara beradi. Bunday imkoniyatlar o'spirinlarga tabiiy dunyo qonunlarini kashf etish va yangi paydo bo'lgan mavhum g'oyalarni aniq jismoniy dunyo bilan bog'lashga imkon beradi.
Piajening klinik usulidan foydalangan holda kattalar bolalar va o'spirinlar o'z dunyosi haqida qanday fikrda ekanligi to'g'risida qimmatli tushunchalarga ega bo'lishlari mumkin. Yoshlarning fikrlarini tekshirishda o'qituvchilar va boshqa amaliyotchilar an'anaviy Piaje vazifalariga rioya qilishlari shart emas. Chunki Piajening klinik usuli turli xil tarkib sohalari va mavzulariga taalluqlidir.
Bolalarning xatti-harakatlarini talqin qilishda va tadbirlarni rejalashtirishda Piajening bosqichlarini yodda saqlang, ammo bu bosqichlarni so'zma-so'z qabul qilmang. Piajening to'rt bosqichi har doim ham bolalar va o'spirinlarning fikrlash qobiliyatlarini aniq tavsiflamasa-da, ular turli yosh darajalarida ko'rishga to'g'ri keladigan mulohaza yuritish jarayonlari to'g'risida taxminiy fikr beradi Masalan, bolalar tarbiyachilari takrorlanadigan xatti-harakatlar, hatto tartibsizlikni keltirib chiqaradigan yoki noqulaylik tug'diradigan (oziq-ovqat tashlab yuborish, o'yinchoqlarni uloqtirish) xatti-harakatlar go'daklar asosiy vosita ko'nikmalarini o'zlashtiradigan va sabab-oqibat munosabatlarini o'rganadigan muhim vosita ekanligini unutmasliklari kerak. Maktabgacha tarbiyachilar yoshlarni eshitib hayron bo'lmasliklari kerak.
Boshlang'ich maktab o'qituvchilari o'z o'quvchilarida mutanosiblik (masalan, kasr, o'nlik) astronomiya va matematikada ba`zi mavhum tushunchalar bilan bog'liq muammolar bo'lishi mumkinligini tan olishlari kerak. O'qituvchilar va boshqa mutaxassislar o'spirinlardan jamiyat qanday ishlashi kerakligi haqidagi idealistik, ammo real bo'lmagan tushunchalarni inkor etadigan ehtirosli dalillarni eshitishni kutishlari kerak. Piajening bosqichlari, shuningdek, turli yoshdagi bolalarni o'qitishda samarali bo'lgan strategiyalar haqida ko'rsatma beradi. Masalan, tarixiy vaqtning mavhum tabiatini hisobga olgan holda tarix darslarini rejalashtirayotgan boshlang'ich maktab o'qituvchilari odamlarning dunyoqarashi, qarama-qarshiliklari va yutuqlari bo'yicha faol tekshiruvlar o'tkazish uchun aniq kunlar to'g'risida gaplashishni cheklashlari kerak. Ayniqsa, boshlang'ich sinflarda o'qituvchilar mavhum g'oyalarni o'z o'quvchilari uchun yanada aniqroq qilish usullarini qo'llashlari kerak. Mavjud vaziyatlarni bolalar o`z tushunchalari yordamida osonlikcha tushuntirib bera olmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |