mavzu soat juftlik Kognitiv rivojlanish nazariyasi


Ishlaydigan xotira - odamlarga faol o'ylashga imkon beradigan xotira komponenti va oz miqdordagi ma'lumotni qayta ishlash


Download 335.5 Kb.
bet15/32
Sana15.03.2023
Hajmi335.5 Kb.
#1271856
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   32
Bog'liq
Rivojlanish 6-mavzu

Ishlaydigan xotira - odamlarga faol o'ylashga imkon beradigan xotira komponenti va oz miqdordagi ma'lumotni qayta ishlash.

  • Markaziy konseptual tuzilish - muayyan tarkib sohasidagi fikrlash, mulohaza yuritish va o'rganish uchun ko'pgina narsalarga asos bo'lgan tushunchalar va bilim jarayonlarining yaxlit tarmog'i.

    Kanadalik psixolog Robbi Keys (1944-2000) va uning hamkasblari markaziy konseptual tuzilmalar deb ataladigan konsepsiyalar va kognitiv jarayonlarning yaxlit tarmoqlari bolalarning fikrlash, mulohaza yuritish va ma'lum sohalarda o'rganishning ko'p qismi uchun asos yaratishini taklif qildilar. Raqam bilan bog'liq bo'lgan markaziy konseptual tuzilish bolalarning matematik kattaliklarni mulohaza qilish va ularni boshqarish qobiliyati asosida yotadi. Ushbu struktura matematik tushunchalar sonlar, hisoblash, qo'shish va ayirish kabi matematik tushunchalar orqali o'zaro bog'liqligini to'liq anglaydi. Markaziy konsepsiya tuzilishi bolalarning xaritalarni chizish, qurish va ulardan foydalanish, geometrik naqshlarni takrorlash va psixomotor harakatlar (masalan, qalam bilan yozish, to'pni raketka bilan urish) kabi ko'rsatkichlari asosida ishlaydi. Ushbu tuzilish bolalarga kosmosdagi ob'yektlarni bir yoki bir nechta mos yozuvlar punktlari bo'yicha muvofiqlashtirishga imkon beradi. Ijtimoiy fikr bilan bog'liq bo'lgan markaziy konseptual tuzilish bolalarning shaxslararo munosabatlari, ularning odamlarning o'zaro munosabatlaridagi umumiy qonuniyatlar haqidagi bilimlari va qisqa hikoyalar hamda boshqa asarlarni tushunishlari haqidagi mulohazalari asosida yotadi. Ushbu tuzilma bolalarning odamlarning fikrlari, istaklari va xatti-harakatlari haqidagi umumiy e'tiqodlarini o'z ichiga oladi. Keys uchta konseptual tuzilmalar turli xil madaniy va ma'rifiy sharoitlarda rivojlanib borishini ko'rsatuvchi dalillarni topdi. Shunday qilib, ular o'zlarining atrof-muhitidagi odatiy naqshlar haqida o'rgangan narsalariga (ba'zilarini ongsiz ravishda singdirib olishgan) asoslanadi va ular bir vaqtning o'zida ushbu naqshlar haqidagi bilimlarini mustahkamlashlari mumkin. Bolalar o'zlarining fikrlashlariga ta'sir etadigan kognitiv tuzilmalarni o'ziga xos tarkib sohalarida egallaydilar. Neo-Piaje nazariyotchilari Piajening bolalarni keng ko'lamli vazifalar va tarkib sohalarida qo'llashi mumkin bo'lgan aqliy jarayonlarning (operatsiyalarning) umumiy tizimini ishlab chiqish haqidagi taklifini rad etishmoqda. Buning o'rniga ular bolalar muayyan sohalarda fikr yuritishga ta'sir qiladigan aniqroq tushunchalar tizimlari asosida fikrlash qobiliyatlarini o`stiradilar deya ta`kidlaydilar.

    Download 335.5 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   32




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling