Mavzu: tannarx aniqlashning normativ usuli va ogʻishishlar tahlili

Doimiy ustama xarajatlar boʻyicha chetlanishlar.
Ushbu chetlanish rejalashtirilgan va haqiqiy doimiy ustama xarajatlar oʻrtasidagi farqan iborat. Qoidaga koʻra bu xarajatlar faoliyat darajasi (ishlab chiqarish hajmi) oʻzgarishiga bogʻliq emas. Shuning uchun ham koʻpchilik chetlanishlar byudjet asosida hisoblanadi, biroq foydaga taʼsiri qaysi tannarx hisoblash usuli: oʻzgaruvchan xarajatlar asosida tannarx aniqlash yoki toʻliq tannarx kalkulyatsiya usullaridan qaysi biridan foydalanishga bogʻliq.


Doimiy ustama xarajatlar boʻyicha umumiy chetlanishlar
Doimiy ustama xarajatlarboʻyicha chetlanishlar reja (smeta) va haqiqiy doimiy ustama xarajatlar oʻrtasidagi farqni bildiradi.
Tannarxni toʻliq xarajatlar boʻyicha aniqlash tiizimini koʻrib chiqamiz. Bu normativ stavka boʻyicha tannarxga taqsimlangan ustama xarajatlar bilan haqiqatda sarflangan ustama xarajatlar oʻrtasidagi farqdan iborat.


Yakuniy chetlanish tahlili.
Yakuniy chetlanish tahlili xarajatlar va hajmiga koʻp/kam taqsimlangan xarajatlar tahlilidir.


Doimiy ustama xarajatlar sarflanishi boʻyicha chetlanishlar
Bu reja va haqiqiy ustama xarajatlar oʻrtasidagi farqqa teng.


Doimiy ustama xarajatlar quvvati (moщnosti) boʻyicha chetlanish
Bu rejalashtirilgan hajmni ishlab chiqarish uchun rejalashtirilgan (smeta) vaqti va haqiqatda sarflangan vaqtlarni doimiy ustama xarajatlarni taqsimlashning normativ stavkasiga koʻpaytirilganidagi farqdir.


Doimiy ustama xarajatlarning samaradorligiboʻyicha chetlanishi

Samarador-lik boʻyicha chetlanish

=

(

Haqiqatdagi mahsulot hajmini ishlab chiqarish uchun sarflanishi kerak boʻlgan normativ vaqt

–

Haqiqatdagi mahsulot hajini ishlab chiqarish uchun haqiqatda sarflangan vaqt

)

x

Doimiy ustama xarajatlar normativ stavkasi

Doimiy ustama xarajatlar hajmi boʻyicha chetlanish
Ushba chetlanish quvvat va samaradolik boʻyicha chetlanishlar yigʻindisiga teng.