Мавзу: Юšумли касалликлар тарихи

2. НАФАС ЙЎЛЛАРИ ЮҚУМЛИ КАСАЛЛИКЛАРИ
Бу касалликни қўзғатувчи микроб ва вируслар беморнинг нафас йўллари шиллиқ пардасида жойлашган бўлиб, йўталганда, аксирганда, гапирганда тупик заррачалари билан ташқарига чиқарилади ва ҳаво орқали соғлом одамларга юқади.
Ўз навбатида 4 гуруҳга бўлинади:

1. 
   Касаллик қўзғатувчилари кирган ва урнашган жойида кўпаяди (кизамик, кўк йўтал).
   
2. 
   Касаллик қўзғатувчи кирган ва ўрнашган жойидан қонга тушиши ва бошқа органларни зарарлаши мумкин (экидемик менингит, эпидемик энцефалит, пневмания, эпидемик паротит).
   
3. 
   Нафас йўли орқали кириб, қонга ўтиб терига, шиллиқ пардаларда ўзгаришлар келтириб чиқаради. (чин чечак) сувчечак, мохов).
   
4. 
   Бу касалликлар ҳаво-томчи йўлидан ташқари воситали контакт йўли билан ҳам (идиш-товоқ ўйинчоқ, румолча) юқиши (Дифтерия, спаролатина, ангина қисман паратит – fenku).
   

3. ҚОН ОРҚАЛИ ЮҚАДИГАН ЮҚУМЛИ
КАСАЛЛИКЛАР
Бу касаллик қўзғатувчилари фақат беморнинг қонида бўлади. Шу сабабли бу касалликлар фақат қон сурадиган хашоратлар чақиши орқалигина юқади.
2 гуруҳга бўлади:

1. 
   Типик қон орқали юқадиган касалликлар (малярия, риккетсиоз, қайталама тиф, сариг истима).
   
2. 
   Бошқа ҳамма қон орқали юқадиган юқумли касалликлар зоонозлардир 2-гуруҳини ташкил қилади (ўлат, туляремия).
   

Тери ва ташқи шиллиқ пардаларда жойлашадиган юқумли касалликлар.
Бу касалликлар кийим-кечак, бош-кийим, чойшаб, ёстиқ жилди, идиш-товоқ, сув, ифлосланган қўл орқали юқади. 4 гуруҳга бўлинади:

1. 
   Патологик ўзгаришлар юзаки жойлашган юқумли касалликлар (трахама, инфекцион конъюктивит, қўтир, кал, лишай, сориаз, дерматоминоз).
   
2. 
   Жароҳатдан кейин ривожланганадиган юқумли касалликлар: (сарамас, кокшол, газли гангрена, пиодермия, куйдирги).
   
3. 
   Патологик ўзгаришлар тўқималарнинг анча чуқур қисмида юз беради (актиноминоз, сап, яшув, шистозома).
   
4. 
   Ҳайвонлар қопгандан сўнг ривожланадиган касалликлар: (қутириш, содоку).