Maxsus, kasb-hunar ta’limi

Moddaning nisbiy molekular massasi. Moddaning kimyo-

viy formulasidan uning nisbiy molekular massasi (M_r) hisob- lab topiladi.

Ayni modda massasini uglerod atomi massasining 1/12 qismiga nisbati shu moddani nisbiy molekular massasi deb ataladi.

Moddaning nisbiy molekular massasini hisoblab topish uchun har qaysi elementning atomlari sonini hisobga olgan holda nisbiy atom massalarini qo‘shib chiqish kerak, masalan:
M_r (H₂O) = 1 : 2 + 16 = 18
Shunga mos holda molekulaning massasi ham (m.a.b. da) topiladi:
m_m= (H₂O) = 2•1 m. a. b. + 16 m.a.b. = 18 m. a. b.
Agar modda nomolekular tuzilgan bo‘lsa, uning nisbiy molekular massasi modda formulasidagi atomlar sonini hisobga olgan holda elementlar nisbiy atom massalarining yig‘indisi sifatida topiladi. Bu holda formula modda shartli molekulasining tarkibini ifodalaydi.
Agar biror kimyoviy reaksiyalar zarrachalar (atomlar, molekulalar va b.) soni jihatidan ko‘rib chiqilayotgan bo‘lsa, u holda „ modda miqdori“ degan fizik kattalik qo‘llaniladi. Modda miqdorining birligi mol hisoblanadi.
Mol — bu 0,012 kg (12 g) uglerodda nechta uglerod atomi bo‘lsa, tarkibida shuncha zarrachalar (atom, molekula va boshqalar) bo‘lgan modda miqdoridir.
Mol—tarkibida 6,02•10²³ molekula, atom yoki boshqa zarrachalar bo‘lgan modda miqdoridir.
N_A =6,02•10²³ mol^–1 son Avogadro doimiysi deb atalgan:

N_A =
6,0210²³ _{ 23}

6,02  10
1 mol


mol^-1

Moddaning molyar massasi M modda massasi m ning moddaga
^{tegishli miqdori n ga nisbatiga teng:} M = ^m
n
Masalan,

^M ^{H O} ^
36 g _
18g _ 9 g
_ 1,8g
 18g/mol

² 2 mol 1mol 0,5mol 0,1mol

Ko‘rinib turibdiki, moddaning molyar massasi son jihatdan 1 molning massasiga, ya’ni berilgan modda 6,02•10²³ zarrachalarining massasiga teng.