Maxsus pedagogika

Nuqsonli bolalar ta’lim-tarbiyasi bilan shug‘ullanuvchi muassasalar
Nuqsonli bolalarning atroflicha rivojlanishida ijtimoiy ta ’lim-tarbiya 
nihoyatda katta ahamiyatga ega. Y U N ESK O m a’lumotlariga ko‘ra, 
nuqsonlilaming uchdan'bir qismigina maxsus ta’lim-tarbiyaga jalb qilingan. 
Chili, Gretsiya, Italiya, Peru, Turkiya, G onduras va boshqa ayrim 
mamlakatlarda aqli zaif bolalar ta’lim-tarbiyasi majburiy emas. Aqli zaiflar 
bilan shug‘ullanish qonuniy yo‘l bilan belgilangan m am lakatlardan 
hisoblangan: AQSHda—20—25 foiz, Kanadada—40 foiz, Fransiyada— 
25 foiz, Yaponiyada—3,2 foizgina bolalar maxsus ta ’lim bilan qamrab 
olingan.
Nuqsonli bolalarning ta’lim-tarbiyasidagi asosiy qiyinchilik nuqsonni 
aniqlashdan iborat. Mutaxassislaming ta’kidlashicha, 0—2 yoshda 15,2 foiz, 
maktabgacha yoshda 17,7 foiz, kichik maktab yoshida esa 49,6 foiz nuqsonli 
bolalar aniqlanar ekan (Goldovskaya Т. I., Timofeyeva L. I., 1970). Shundan 
ko‘rinib turibdiki, o‘n yoshli bolalar orasida ham 20 foizga yaqin nuq- 
sonlilar uchrar ekan. Buning sabablaridan biri tashxis ishlarining 
takomillashmaganligi, yetarli, ishonchli psixologik-pedagogik uslubiyotlaming 
yetishmasligidir.
Nuqsonli bolalarga ijtimoiy ta’lim-tarbiya berish ishlari respublikamizda 
keyingi 20 yil ichida birmuncha takomillashdi. Xalq maorifi qonunida 
ta’kidlanishicha, <maktablarida ta’lim-tarbiya olishga qodir bo‘lmagan bolalar uchun maxsus 
umumta’lim maktablari va maktab-intematlari tashkil etiladi. Bu muassasalarda
35

---

M
eh
ri
bo
nl
ik
uy
la
ri 
va
m
ax
su
s 
u
m
um
ta
’li
m 
m
ak
ta
bl
ar
i 
va 
ma
ktab-internatlaming 
1
9
9
9
-y
il
d
ag
i 
ta
rm
o
g
‘i 
ha
qi
da
m
a
’lum
ot
.