Mazmunı: Kirisiw I bap. Fizikanı oqıtıw usılları hám onıń wazıypaları

III bap. Oqıwshılardıń bilimin tekseriw hám

bahalaw kriteriyaları
Oqıwshılardıń bilimin, qabiletin, tájiriybesin tekseriw, olardı tárbiyalaw hám oqıtıw processiniń áhmiyetli elementi esaplanadı. Sonıń menen birge oqıtıwdıń nátiyjesi anıqlanadı, bulardıń hár qıylı tárepleri oqıtıwshılardıń pedagogikalıq bilimleri hám praktikalıq jumısların barlıq waqıtta itibar menen alıp barıwǵa baǵdarlaydı. Oqıwshılardıń oqıw materialın ózlestirgenligi, tájiriybe hám kónlikpeler payda bolǵanlıǵın tekseriw hám bahalaw oqıtıwdıń zárúr bólimi bolıp esaplanadı. Bul tek ǵana oqıtıw nátiyjelerin baqlap ǵana qoyıw emes, oqıw processiniń hár qıylı basqıshlarında oqıwshılardıń biliw jetiskenliklerine basshılıq etiw bolıp esaplanadı.

Bilimlerdi tekseriw hám bahalaw mámleketlik áhmiyetke iye. Oqıw jetiskenliklerin tekseriw nátiyjelerine, mektep oqıwshıları alǵan bilimler, tájiriybe hám qabiletlerdiń bahasına baylanıslı oqıtıwshılardıń jumısı haqqında, oqıwshılardıń ózlestiriwi haqqında juwmaqqa keliw múmkin.

Oqıwshılardıń bilimi hám tájiriybelerin tekseriw formaları hár qıylı bolıp tabıladı. Tekseriw formalarınıń hár túrliligi oqıwshılardıń ózleriniń bilimine, onı qaytarıwǵa dıqqatın bóliwge májbúr etedi. Oqıwshılardıń bilim, qabilet hám tájiriybelerin baqlaw hám bahalawdıń úsh formasınan paydalanıladı. Baqlawdıń bul úsh túri bir-biri menen tıǵız baylanısqan. Bulardıń úshewide oqıwshılar bilimin bahalawda jaqsı nátiyjeler beredi.

Baqlawdıń kúndelikli forması oqıwshılardıń bilimin sistemalı túrde ótken sabaqların sorap barıw tiykarında orınlanadı. Baqlawdıń aralıq túrinen oqıwshılardıń bir jıllıq ózlestiriwleri tuwralı juwmaq shıǵarıladı. Jıllıq ózlestiriw hám tapsırılǵan imtixan nátiyjeleri oqıwshınıń pándi qanshama ózlestirgeni tuwralı juwmaq shıǵarıwǵa imkaniyat beredi.

Oqıwshılardıń bilimlerin baqlaw jumısına sıpatlı jaqınlasıw maqsetinde olar tárepinen jol qoyılatuǵın qátelikler túrleri hám bahalaw kriteriyaları úyrenip shıǵıladı.

Sońǵı jıllarda tálimniń barlıq basqıshlarında hámde joqarı mekteplerge qabıllaw processine bilimlerdi bahalawdıń test usılı keń tarqalmaqta. Test usılı oqıtıwda kúndelikli basqıshta hám juwmaqlawshı baqlawda qollanılıwı múmkin.

Test sorawları ádette ózlestiriwleri baqlanatuǵın predmet programması mazmunın qamrap aladı, bul tárepinen belgili sınaw biletinen ayırılıp turadı, bunday jaǵday oqıwshınıń bilimin bahalawdaǵı tosqınlıqlardı kemeytedi. Test sorawlarına tuwrı juwaplardıń aldınnan belgili ballar menen bahalap qoyılıwları oqıwshı bilimin oqıtıwshı tárepinen bahalawdaǵı subiektlikti joǵaltadı, barlıq oqıwshılar óz bilimin birdey sharayatta kórsete aladı. Topardıń barlıq aǵzalarına test sınaw qaǵazlarınıń teńdaey tarqatılıwı, oqıwshı juwapların bahalaw gilti quralında tekseriwi processinde q múddetlerde ámelge asırıw imkaniyatın beredi.

Test sınawları basqa kartochkalar tiykarında hámde kompyuter programmaları járdeminde ótkeriliwi múmkin. Kompyuterdiń joqarı texnikalıq imkaniyatları bul processti tolıq tereń túrde qabıl qılıw imkaniyatın beredi hám ámelde oqıtıwshınıń nátiyjelerin toplaw jumısınan tolıq azat etedi, bul jum kompyuter orınlaydı, oqıwshı bolsa, óz biliminiń bahasın sol zamatta kompyuter ekranında bilip aladı. Oqıtıwshıǵa bolsa, oqıwshılar bilimindegi ózine sáykes kemshiliklerdi topar menen talqılaw wazıypası qaladı.

Studentlerdiń fizikadan alǵan bilimin bahalaw ushın, baha kriteriyaları islep shıǵılıp, olar ámelde qollanılıwı kerek. Tómendegiler mısal retinde keltirilgen:

«Álo» baha – dástúr materialın tereń hám bekkem ózlestirgen hám jaqsı aytıp bere alatuǵın, juwabında teoriyanı ámeliyat penen baylanısın túsindire alatuǵın studentlerge qoyıladı. Eger 100 ballıq reyting sisteması qollanılatuǵın bolsa, álo baha alıw ushın student baqlawlardan 85 balldan joqarı ball toplawı zárúr.

«Jaqsı» baha – dástúr materialın bekkem bilgen, mánisin túsinerli bayan ete alatuǵın, berilgen sorawlarǵa derlik durıs juwap Bergen studentlerge qoyıladı. Olar baqlawdan toplaǵan ball 71 den joqarı bolıwı kerek.

«Qanaatlandırarlı» baha – tiykarǵı materialdı biletuǵın, biraq onı júzeki ózlestirip alǵan, sorawlarǵa juwaplarda kemshilikler bar, izleniwshilik joq hám ámeliy qollanılıwın jaqsı bilmeytuǵın studentlerge qoyıladı. Olar toplaǵan ball 56 balldan joqarı bolıwı kerek.

«Qanaatlandırarsız» baha – dástúr materialınıń tiykarǵı bólimlerin bilmeytuǵın, juwabında áhmiyetli qátelerge jol qoyǵan, ámeliy jumıslardı qıyınshılıq penen orınlaytuǵın studentlerge qoyıladı. Olar toplaǵan ball 56 ǵa jetpeydi. Reyting sisteması tiykarında bahalawdıń unamlı tárepi sonda, studentler oqıp atırǵan kursın qanday dárejede ózlestirip baratqanlıǵı oqıtıwshı ushın da, studentlerdiń ózleri ushın da anıq kórinip turadı. Buǵan tiykar bolıp, studenttiń túrli baqlawlardan toplaǵan balı tiykar boladı. Oǵan qarap student bul kurstı oqıp úyreniwdi basqarıp barıw imkaniyatına iye boladı.