Mazmunı: Kirisiw I bap. Fizikanı oqıtıw usılları hám onıń wazıypaları

Tema: Fizikanı oqıtıwdıń tórt forması: lekciya, másele sheshiw,

laboratoriya praktikumı, óz betinshe bilim alıw

Mazmunı:
Kirisiw…………………………………………………………………3

I bap. Fizikanı oqıtıw usılları hám onıń wazıypaları……………5

II bap. Fizikanı oqıtıwdıń tórt forması…………………………...11

1.1§ Fizikanı oqıtıwda lekciyanıń roli………………………………11

1.2§ Fizikalıq máselelerdi sheshiw usılları…………………………16

1.3§ Fizikadan laboratoriya shınıǵıwları…………………………….20

1.4§ Oqıwshılardıń óz betinshe jumısların shólkemlestiriw………..25

III bap. Oqıwshılardıń bilimin tekseriw hám bahalaw kriteriyaları……………………………………………………………28

Juwmaqlaw……………………………………………………………30

Paydalanılǵan ádebiyatlar…………………………………………...31

Kirisiw

Joqarı oqıw orınlarında fizika pánin oqıtıw, eń aldı menen studentlerdi zamanagóy fizika jetiskenlikleri menen tanıstırıwdı, bul pánniń ilimiy-texnik rawajlanıwda tutqan ornı hám rolin kórsetip beriwdi, bolajaq qánigelerde tábiiy-ilimiy dúnyaqarastı shólkemlestiriwdi talap etedi.

Fizika tábiyattaǵı waqıya hám hádiyselerdi hámde olardıń nızamlıqların úyreniwshi pán bolıp tabıladı. Tábiyiiy pánlerdiń ishinde fizika ayrıqsha orın iyelegeni ushın ol bárshe tábiyiiy pánlerdiń tiykarın quraydı. Sebebi fizika bárshe tábiyiiy pánlerdiń rawajlanıwına óziniń úlesin qosqan hám qosıp kelmekte. Buǵan mısal retinde fizikalıq ximiya, ximiyalıq fizika, biofizika, astrofizika, geofizika hám basqa pánlerdi kórsetiwge boladı. Sır emes, házirgi kúnde medicinada da fizikanıń ornı bólek, sebebi onıń úlesi dáslep Rentgen nurlarınan baslanǵan bolsa, házirgi kúnde ultrases hám lazerlerdiń qollanılıwı, onnan basqa kompyuter tomografiyası arqalı dawam etpekte. Sondayaq, adamzattı energetikalıq joqshılıqtan qutqarıwda da, fizika atom hám yadro energiyalarınan paydalanıwdı oylap tapqanlıǵı arqalı óziniń múnásip úlesin qospaqta hám qosadı.

Tálim sistemasında «Fizika», «Fizika kursı» hám «Fizikalıq bilim» - degen atamalar ushıraydı. Olardıń mazmunı tómendegilerdi óz ishine aladı. Fizika adamzat tariyxında ilim-pán qatarı óz ornına iye. Onıń jaratıwshıları tábiyatshunas alımlar bolıp esaplanadı. Házirgi waqıttada bul tarawda jedel tárizde ilimiy isler alıp barılmaqta. Olar fizika pánin rawajlandıradı, tolıqtıradı, adamzattıń jasawına jaqsı tárepten tásir etiwshi nárselerdi izlep tawadı. Fizikanıń pán sıpatında payda bolıwı hám rawajlanıwına ullı oyshıllarımız Roziy, Farabiy, Beruniy, Ibn Sina hám basqalar óz waqtında múnásip úles qosqanın umıtpawımız kerek.

Fizika kursı – oqıw predmeti sıpatında qaraladı. Ol mazmunına kóre uluwma orta bilim beriw mektepleri, akademiyalıq licey hám kásip-óner kolledjleri, sonday-aq, joqarı oqıw orınlarında oqıtıladı. Fizika kursınıń mazmunın sáwlelendiretuǵın dástúr, sabaqlıq hám oqıw qollanbalar fizik-metodistler tárepinen dúziledi hám jazıladı. Bulardı, oqıtıwdıń túrli basqıshlarında oqıǵan oqıwshı hám studentler, fizikadan málim dárejedegi bilimlerge iye boladı.

Fizikalıq bilim – bul, tábiyattaǵı fizikalıq qubılıslardıń, nızamlıqlardıń turmısta qollanılıwın insannıń oyında sáwlelendiriw bolıp esaplanadı. Oqıwshılardıń bilimin asırıwǵa jaqsı tásir etiwshiler tómendegiler:

-studentlerdiń intellectual qábiletiniń joqarı bolıwı, basqa sóz benen aytqanda, olardıń oqıwǵa bolǵan qızıǵıwı hám oǵan jaqsı jandasıwı;

-oqıtıwshılardıń ilimiy qabileti hám kásiplik tájiriybesiniń jeterli dárejede bolıwı;

-qollanılıp atırǵan oqıw dástúrleri hám oqıw qollanbalarınıń mazmunınıń didaktik talaplarǵa tolıq juwap beriwi;

-oqıtıw processiniń axborat-kommunikacion hám metodik tárepten tolıq támiyinleniwi;

-oqıtıwshılardıń ámeliy hám mánawiy talaplarınıń qanaatlandırılıwı;

-studentlerdiń huquqın buzbaw hám májbúriyatların orınlawǵa insanity múnásibette bolıwǵa úyretiw.

Joqarıda aytılǵanlardan kelip shıǵıp, úzliksiz tálim sistemasında fizika pánin oqıtıwdı zamanagóy talaplar dárejesinde ámelge asırıw bul pándi oqıtıw metodikasınıń aktual ilimiy-metodik mashqalalarınan ekenligin seziw qıyın emes.

Fizikanı oqıtıw metodikası pániniń tiykarǵı wazıypaları:

- studentlerdiń orta bilim hám joqarı oqıw orınları fizika kursınıń ilimiy hám ruwxıy-pedagogikalıq tiykarı hám mazmunı menen tanıstırıw;

- fizikanı oqıtıwdıń usılları hám qurallarına baylanıslı bilimler menen qurallandırıw;

- studentlerde didaktikalıq materiallardı ilimiy-praktikalıq talqılaw uqıbın qáliplestiriw, oqıw materialınıń qásiyetlerin itibarǵa alıp oqıtıw usılın tańlawǵa úyretiw, fizikanı oqıtıw processinde oqıw-tárbiyalıq jumıslardı jobalastırıwǵa úyretiw;

- studentlerge oqıw fizikalıq tájiriybelerdi ótkiziwdegi dáslepki tájiriybelerin, oqıtıw texnikalıq qurallardan hám Elektron esaplaw mashinalarınan paydalanıwdı sińdiriw;

- studentlerdi uluwma bilim hám qánigelestirilgen mekteplerde mikrokalkulyatordan, mikro Elektron esaplaw mashinalarınan paydalanıp, máselelerdi algoritmlestiriw sabaqların shólkemlestiriw hám ótkeriwge tayarlaw.

Fizika kursınıń tiykarǵı temaların analizlegende fizika teoriyaları hám nızamlarınıń praktikalıq rolin ashıp beriw názerde tutıladı.

Usı uluwma kurs fizika qánigeliginiń yadro fizikası, optika, yarımótkizgishler fizikası, fizikalıq elektronika hám t.b. qánigelikler boyınsha pitkeriwshi hám kelesi oqıtıwshılıq jetiskenlikleri menen shuǵıllanıwshı studentlerge arnalǵan lekciya, seminar, metodikalıq laboratoriya praktikumı túrinde ámelge asırıladı.

«Fizikanı oqıtıw metodikası» pán sıpatında, onıń ilimiy-izertlew usılları, rawajlanıw tariyxı. Fizikanı oqıtıw metodikasınıń fizika, filosofiya, pedagogika hám ruwxıylıq hám ádep-ikramlılıq isleri menen baylanısı.