Медиа дискурсларда “Ғурур” концетини ифодаловчи бирликларнинг лингвокультурологик тадқиқи

Kibir dünyanın en büyük hastalığıdır.

Where MACGREGOR sits is the head of the table	Adandan joy topilsa to‘rga o‘tma. Amal yetdi ko‘rga,  Yugurib o‘tdi to‘rga.	Abdal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanır
The NAIL that sticks up gets hammered down	Kamtarga — kamol,  Manmanga — zavol. Ko‘kka boqqan yiqilar. Manmanga — zavol, yomonga — ajal.
Pride precedes disaster Pride goeth before destruction, and an haughty spirit before a fall.
Up like a ROCKET, down like a stick	Daraxt qancha baland bo‘lsa ham,  Mevasi quyida bo‘ladi.
set a BEGGAR on horseback	Otdan tushsa ham egardan tushmaydi	Attan İnse de Üzengiden İnmez
GO further and fare worse	Boshing osmonga yetsa ham Yerga qarab yur Gavdasiga mag‘rur tuya  Muchalga kirmay qolibdi.
When pride comes, then comes disgrace; but wisdom is with (those who have humility,	Kamtar bo‘lsang, obro‘ ortar,  Manman bo‘lsang, ensa qotar. Kamtar bo‘lsang, osh ko‘p,  Manman bo‘lsang, tosh ko‘p.

“Pride goes before destruction, and a haughty spirit before a fall.
It is better to be of a lowly spirit with the poor than to divide the spoil with the proud” (Prov. 16:18-19). “Before destruction a man’s heart is haughty, but humility comes before honor” (Prov. 18:12). “Haughty eyes and a proud heart, the lamp of the wicked, are sin” (Prov. 21:4). “One’s pride will bring him low, but he who is lowly in spirit will obtain honor” (Prov. 29:23).
Ingliz va o‘zbek tilida bir-biriga aynan o‘xshash maqollar uchramaydi, biroq turk va o‘zbek tilida bir biriga aynan yaqin maqollar mavjud. Ingliz tilida g‘urur konseptosferasidagi maqollar aynan g‘urur-mag‘rurlik bilan bog‘liq. O‘zbek tilida esa. maqtanchoqlik, kibr-u hao, manmanlik, xudbinlik, bepisandlik, takabburli, o‘ziga ortiqcha bino qo‘yish, mesimaslik singari keng semantic maydonga ega.
Kundalik nutqda maqollar insonni yomonlikdan qaytarish, yaxshilikka undash, ezgulikka boshlash didaktik funksiyasini bajaradi. Mediadiskurslar tahlilida esa maqollarning bajaradigan funksiyasi juda keng. Odatda, mediadiskursning barcha janrlarida ham maqollar keng ishlatilmaydi. Xususan, teleediye, sport, siyosiy diskursida maqolollarning qo‘llanilish koeffitsiyenti juda past. Biroq, bosma nashrlar, kinofilm, kinoqissa va seriallar, turli ijtimoiy trarmoq saytlarida qo‘llanilish salmog‘i yuqori.
Maqollarning keyingi semantik guruhini "mag‘rur odamga xos xususiyat" deb belgilash mumkin va bu guruh unumdorligidan kam emas. Bular mag‘rur odamning xulq-atvorini aks ettiruvchi maqollardir Burnidan naryog‘ini ko‘rmaydi.); tashqi (somatik) belgilar ("Burun osmonda", ""), ko‘pincha, masalan, duruş yoki balandlikning tavsifi orqali ("Bir koʼzi koʼr,
Haybati zoʼr. ", ". "); shuningdek, g‘ururning ijtimoiy-mavqei namoyon bo‘lishi (“Аmalga magʼrur boʼlsang, toʼzdirar.
").
Psixologiyada ma'lum bir tashqi (fenotipik) ifoda g‘urur hissiyotining namoyon bo‘lishi qayd etilgan. Inson o‘zini ajoyib, kuchga to‘la, munosib his qiladi, u tom ma'noda o‘z tanasining parametrlarining o‘sishini his qiladi Maqol va iboralarda biz odatlari mag‘rur holatda bo‘lgan salbiylikka nisbatan ifodalangan g‘ururning tashqi ko‘rinishini ko‘ramiz. O‘zbek mentalitetida aynan qush yoki hayvonning holatiga mengzash ustunroq. ("G‘ozdek yuradi, Laylakning yurishini qilaman deb chumchuqning oyog‘I ayrilibdi, burgutday mag‘rur»); hajmi ortib borayotgan har qanday narsaga nisbatan (“Dimog‘I shishdi”). Mag‘rur odam har doim tashqi ko‘rinishida, jismonan va fiziologik jihatdan o‘zining takabburligini namoyon qiladi, o‘zini boshqalardan ustun qo‘yadigan tarzda tutadi.
L. Vasilyevaning “Qisqalik – zukkolik ruhi” to‘plamida 1410 ta ingliz maqollari, maqollari va xalq iboralari mavjud bo‘lib, ulardan faqat ikkitasi “g‘urur” tushunchasi bilan bog‘liq: “Pride that dines on behudalikdan sups on nafrat” ( B. Franklin) va aytib o‘tilgan "G‘urur yiqilishdan oldin ketadi" maqolini [Vasilyeva, 2004, s. 242]. Oksford Maqollar lug‘atida [ODP, 2004] 1100 dan ortiq ingliz maqollaridan faqat 7 tasini ushbu tushunchaga kiritish mumkin:

1. 
   Pride goes before destruction (Pride goes before a fall);
   
2. 
   Pride feels no pain;
   
3. 
   Pride goes before and shame follows after;
   
4. 
   The highest tree has the greatest fall;
   
5. 
   Where MacGregor sits is the head of the table;
   
6. 
   Up like a rocket, down like a stick;
   
7. 
   Set a beggar on horseback and he’ll ride to the Devil.
   

" «Where MacGregor sits is the head of the table»" degan maqol o‘zining xulq-atvori bilan boshqalardan ustunligini ko‘rsatadigan, mag‘rurlik va takabburlikni ko‘rsatadigan odamni tavsiflaydi: " When Agesilaus sonne was set at the lower end of the table, and one cast it in his teeth as a shame, he answered: this is the vpper end where I sit; That is the upper End, where the chief Person sits; There are people who carry the centre of the stage with them. … Where O‘Flaherty sits is the head of the table» " [J. Lyly, 1580, p. 39, Gnomologiya №. 4362; A.G. Gardiner, 1918, p. 197.-Sit. bo‘yicha: O.D.P., p. 192].
Oksford ingliz maqollari lug‘atidagi “Tilanchini otga mindiring va u shaytonga minadi” misoli ham “g‘urur” sifatida tasniflanadi. A. Vejbitskaya ta'kidlaganidek, maqollarda xalqning sodda psixologiyasi aks etadi¹²⁵ . Shaxsning og‘zaki va og‘zaki bo‘lmagan harakatlari (lingvistik va real faoliyati) uning dunyoni tushuntirish uchun namuna bo‘lgan turli xil psixomadaniy munosabatlari bilan belgilanadi
Bosma nashrlar matnini tahlil qilgan ingliz tadqiqotchisi Peter Bangelsdorf mingdan ortiq qo‘llanilish chastotasi yuqori iboralarni aniqlaydi. Ularning asosiy salmog‘ini Amerikaning mashhur nashri New York Timesdan olinga iboralr egallaydi. Kinematografiyada maqol va iboralar tadqiq va tizimlashtirilishi masalasiga jiddiy e’tibor qaratilgan tadqiqotlar deyarli yo‘q. Asosiy e’tibor aforizmlarni aniqlashga qaratiladi. “G‘urur” konsepti bilan bog‘liq maqollar tahlil qilinganda qiyoslanayotgan tillarda bir birini takrorlamaydigan maqollar aniqlandi. Tahlil obyekti sifatida olingan seriallarda esa g‘urur konsepti bilan bog‘liq maqollar kam uchraydi. “The gone with the wind” da 20ga yaqin turli mavzulardagi maqollar ishlatilgan . Ulardan 3tasi mag‘rurlikni ifodalashga xizmat qilgan: