Mehnat vazirligi respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi
Download 7.26 Mb. Pdf ko'rish
|
MUXUM ARXITEKTURAGA
|
Yirik panelli binolar.
Yirik panelli binolarni yuqori darajada industrlashtirish imkoniyatlari katta bo‘lganligidan binokorlikning bu uslubi seysmik va noseysmik tumanlarda keng qo‘llaniladi. Bino vaznining engilligi (g‘isht devorli binolarga nisbatan 1.2 - 2 baravar engil) devor materialining mustahkamligi yuk ko‘taruvchi konstuksiyalarning soddaligi va ularni planda bir me’yorda tarqalganligi yirik panelli uylarning afzalliklaridan bo‘lib seysmik zonalarga jadal sur’atlar bilan kirib kelishiga keng yo‘l ochib berdi. Poydevorning chuqurligi noseysmik tumanlardagi kabi olinadi. YUk ko‘taruvchi devorlar ostiga lenta poydevor ishlash maqsadga muvofiqdir. Poydevorlar monolit yoki yig‘ma betondan ishlanishi mumkin. Binoning ostki devorlari poydevor yoki yerto’ladevorlaridan chiqib turgan armaturalarga mahkamlanadi. Agar poydevor yig‘ma bo‘lsa devor ostiga monolit temir-betondan yostiq ishlanadi. Agar yerto’labo‘lmasa yig‘ma beton bloklari ustiga 100 mm qalinlikda yotqizilgan temir-beton kamar yordamida bir- biriga bog‘lanadi. Kamar ustiga tashqi va ichki devorlar o‘rnatiladi. CHiqarib qoldirilgan armaturalar kavsharlanadi, so‘ng 200 markali beton bilan yaxlitlanadi. Yerto’la devorlari qalinligi 140 mm, beton markasi 200 bo‘lgan panellardan tiklanadi; Panel chetlaridan chiqib turgan armaturalar ularni vertikal va gorizontal choklar bo‘yicha qo‘shni elementlarga mustahkam bog‘lanish imkonini beradi. 264 Seysmik tumanlarda qo‘llaniladigan tashqi devor panellarining konstruksiyasi bir va uch qatlamli bo‘lishi mumkin. Bir qatlamli panellar, odatda, keramzit beton yoki engil betonlarning boshqa turlaridan tayyorlanadi. Uch qatlamli panellarning ikkita chetki qatlami temir - betondan ishlanib o‘rta qatlami mineral paxta, ko‘pik beton singari issiq sovuqni o‘tkazmaydigan materiallardan tayyorlanadi. Uch qavatli panellar ichkariga qaragan temir-beton qatlami yuk ko‘taruvchi qatlam hisoblanadi. Uning qalinligi hisoblab belgilanadi, bu qalinlik 7-8 balli rayonlar uchun 8 sm va 9 balli rayonlar uchun 10 smdan kam bo‘lmasligi lozim. Ichki va tashqi qatlamlar temir-beton qovurg‘a yordamida bog‘lanadi. Ichki devorlar bir qatlamli qilib ishlanib, panel qalinligi 12 sm dan kam bo‘lmasligi kerak. Seysmik tumanlarda qo‘llaniladigan devor panellari fazoviy karkas ko‘rinishida ishlangan qo‘sh armatura bilan kuchaytiriladi. 7 balli zonalarga quriladigan, balandligi 5 qavatgacha bo‘lgan binolarda armaturani bir qavat qo‘ysa ham bo‘ladi. Armaturalarning ma’lum bir qismi devor panellaridan tashqariga chiqib turishi kerak; bu qo‘shni panellar va yopma panellari bilan bog‘lanish uchun zarurdir. Armaturalar o‘zaro kavsharlangach, choklar beton bilan to‘ldiriladi. Seysmo mustahkam binolarning yopma panellari xona o‘lchamida yasalib, to‘rtala qirrasi bilan devorga tiralishi lozim. YOpma panellari yaxlit yoki bo‘shliqli plitalardan tayyorlanadi. YOndosh yopmalar va devorlar bilan bog‘lanishi oson bo‘lganidan yaxlit plitalar eng yaxshi konstruksiyalar hisoblanadi. Agarda yopma alohida elementlardan tashkil topgan bo‘lsa, elementlar mustahkam birikib seysmik kuchlarni taqsim qila oladigan bikr gorizontal disk hosil qilishi kerak. Buning uchun panel chekkalaridan o‘yiqlar va ochiq armaturalar qoldiriladi. Armaturalar qo‘shni element armaturalari bilan kavsharlanadi, so‘ng o‘yiqlarga beton quyiladi. Natijada hosil bo‘lgan shponka tutash panellarning o‘zaro siljishiga va uzilishiga qarshilik ko‘rsatadi. YAxlit yopma plitalarning tiralish yuzasi devor panellarining qalinligiga bog‘liq. Panel qalinligi 12, 14 va 16 sm bo‘lsa tiralish masofasi kamida 5, 6 va 7 265 sm olinadi. YOpma panellari devor panellari ustiga to‘shalgan, markasi 100 dan ortiq bo‘lganssement qorishmasi qatlamiga o‘rnatiladi. Bu yuqori qavat elementlarning og‘irligini ostki qavat devorlariga barcha tiralish yuzalari bo‘yicha bir me’yorda uzatilishini ta’minlaydi. Download 7.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|