Metall kesuvchi

nusxa tushirish usuli bo'yicha yuzalarni hosil qilishda asbob kesuvchi qirrasining shakli detal ishlanayotgan yuzaning yasovchisiga mos bo‘ladi.

iz hosil qilish usulida kesish haiakatlari shakllantimvchi hisoblanadi.

urinma usuli bo'yicha shakl hosil qiluvchi hankat sifatida su- rish harakati ahamiyatli bo‘ladi (masalan, frezalas* Ja) .

aylanib o‘tish (obkat) usulida asbob tig‘in^:ng ketma-ket joy- lashgan qator holatlarini aylanib o‘tuvchi chiziq shakllantiruvchi bo'ladi (masalan, tish frezalash yoki kertishda).

2. Tokarlik keskichi elementlari va geometriyasi

Metall kesuvchi asbobning barcha turlari, shu jumladan tokarlik keskichlari, quyidagi ikki qismdan iborat:

1. 
   asbobning korpusi yoki dastasi;
   
2. 
   kesuvchi qismi.
   

Kesuvchi qismi bir yoki bir necha konstruktiv alohida kesuvchi element (tish)lardan tashkil topgan. Har bir kesuvchi element oldin- gi yuza, orqa yuzalar va yordamchi yuzalami o‘z ichiga oladi. Oldingi va orqa yuzalar o'zaro kesishib bosh va yordamchi kesuvchi qirralami hosil qiladi. Bosh va yordamchi kesuvchi qirralaming kesishgan nuq- tasi asbob kesuvchi qismining uchi deb ataladi. Kesuvchi qirralar va ulaiga yondoshgan oldingi va orqa yuzalarning kontaktlanuvchi qism- lari tig'lami hosil qiladi. Tig‘ (bosh, yordamchi)lar zagotovka metali
10
ning qarshiligini yengib, unga botib kiradi va nisbiy ishchi harakat davomida oldindagi metall qatlamining bir qismini kesib ajratadi hamda qirindiga aylantiradi. Barcha kesuvchi asboblarda tig'ning ko‘ndalang kesimi pona shakliga ega.
Tokarlik keskichining kesuvchi qismi quyidagi konstruktiv ele- mentlaiga ega (2.2-rasm):


1-2—bosh (asosiy) kesuvchi qirra; 1-3—yordamchi kesuvchi qirra;