Metodologiyasi
Download 7.14 Mb. Pdf ko'rish
|
Tarix fani metodologiyasi. Alimova D.A, Ilxamov Z.A
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tayanch tushunchalar
- Mavzuni mustahkamlash uchun savollar
|
Intuitsiya.
Yaxshi ma’lumki, olimlar ko‘pincha ilmiy muam- molarni hal etish jarayonida intuitsiyadan foydalanadilar. Tad qiqotchining bunday kutilmaganda yuzaga keladigan xulosasi keyingi jarayonda ilmiy uslublar bilan qaytadan tekshiriladi. Ta rixda XIX asr oxiridayoq V.Diltey tarixiy jarayonlarni tushunish va ularni anglashning asosiy uslubi sifatida intuitsiyani ko‘rsat- gan. Biroq uning bu nuqtayi nazari aksariyat tarixchilar tomo nidan qabul qilinmadi, bunday uslub tarix fani tadqiqotlarini in- qirozga olib keladi va xulosalar o‘ta subyektiv xususiyatda bo‘ladi, tarixiy tadqiqotlarda obyektiv uslublar zarur deb hisoblandi. Biroq bu bilan intuitsiya tarixiy tadqiqotlarda jiddiy o‘rin tutmaydi deb qaramaslik kerak, tarixchida intuitsiya o‘z fanini chuqur bilishida va tarixchining bilimdonligida, u yoki bu uslub- larni o‘z o‘rnida qo‘llay bila olish malakasida ko‘rinishi mumkin. Bilimsiz hech qanday intuitsiya mavjud emas, tarixiy jarayonni tasavvur qilish yoki his qilish uchun albatta tarixchining iqtidori va bilimi zarurdir. Bunday xislatga ega tadqiqotchilar esa mazkur uslubni qo‘llab ajoyib ilmiy ishni amalga oshirishlari mumkin. Tayanch tushunchalar: mantiqiy uslub, tarixiy uslub, taxm in- lardan aniqlikka o‘tish, tizim li yondashuv, tizim li tahlil, induk- siya, deduksiya, tahlil, sintez, modellashtirish, matematik m o dellashtirish, konkretlikdan abstraktlikka o‘tish, abstraktlikdan konkretlikka o‘tish, tizimli yondashuv, tizim li tahlil, analiz, tahlil, sintez, modellashtirish, matematik modellashtirish, in- tuitsiy. Mavzuni mustahkamlash uchun savollar: 1. Mantiqiy uslub qanday uslub va uning mohiyati? 2. Tarixiy uslub qanday uslub va uning mohiyati? 3. Taxminlardan aniqlikka o‘tish nima? 4. Sistemalik yondashuv va sistemalik tahlil va uning mohiyati. 5. Tarixiy tadqiqotlarda induksiy. 6. Tarixiy tadqiqotlarda deduksiy. 7. Tahlil va sintez hamda uning tadqiqotlardagi ahamiyati. 8. Tadqiqotlarda modellashtirish nima? 9. Matematik modellashtirish va uning tarix tadqiqotlarida- gi o‘rni. Download 7.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|