Metodologiyasi

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:
1. Xotira nima?
2. Tarixiy xotira nima?
3. Tarixiy ong qanday tushuncha?
119

---

4. Tarixiy ong yoki jamiyatning umumiy xotirasi ekanligini 
tushuntirib bering.
5. Tarixiy ongni shakllantiruvchi omillarni sharhlab bering.
6. Xalq xotirasi tushunchasi haqidagi tushunchangiz?
Mavzuga aloqador so‘zlarning izohli Iug‘ati:
Tarixiy ong va tarix fani tarixiy ong 
— o‘tmish haqidagi xoti­
ra va ayni vaqtda unga bo‘lgan qiziqishni anglatadi. Ayni vaqtda 
o‘tmishga bo‘lgan munosabatning o‘zi va unga taalluqli bo‘lgan 
turli-tum an axborotlarning o‘zlashtirilishi tarixiy ong va tarix­
ni tushunishning turli talqinlari mavjudligini ko‘rsatadi. Ularni 
bir-biridan farqlashning ikki omili mavjud:
— o‘tmishga bo‘lgan munosabatdagi miqdoriy va emotsional 
mutanosibliklikning turliligi;
— alohida tarixiy dallilar asosida tiklangan tarixiy tasavvur- 
ning haqqoniyligi darajasi.
Tarix eng avvalo jamiyatning o‘zligini anglash va identifikat- 
siyalash omilidir. Tarix turli shakllarda, ya’ni afsonalar, rivoyatlar 
tarzida namoyon bo‘lsada, hamma vaqt mavjud bo‘lgan.
Tarixiy xotira 
— jamiyatning tarixiy tajribasini saqlash va 
mushohada qilish bo‘lib, u umumiy xotira sifatida namoyon 
bo‘ladi. 0 ‘tmish haqidagi ma’lumotlarning afsonalar va rivoyatlar 
ko‘rinishida avloddan-avlodga o‘tib borishi.

---

TARIXIY BILISHNING 0 ‘ZIGA XOSLIGI
Tarix fanmi yoki san ’atmi? Ijtimoiy va tabiiy fanlar uslublarining 
o ‘zaro bog‘liqligi. Tadqiqot obyektining o ‘ziga xosligi. 0 ‘tmish haqi­
da tasavvur. 0 ‘tmish va hozirgi кип. Bilishning retrospektiv xarak- 
teri. Tarixni o ‘rganishda mafkurani, ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy vazi-