Метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш. Маъруза 8

Ўлчаш ўзгарткичи 
14 

---

 
Ўлчаш тизими
(measuring system) 
назорат қилинадиган 
объектга хос бир ёки бир нечта катталикларни ўлчаш турли 
мақсадларда ўлчаш сигналини ҳосил қилиш учун ушбу 
объектнинг турли нуқталарида жойлаштирилиб, ўзаро алоқа 
каналлари билан боғланган, функционал бирлаштирилган 
ўлчовлар, ўлчаш асбоблари, ўлчаш ўзгарткичлари, ЭҲМ ва 
бошқа техник воситалар мажмуидир. 
15 

---

Ўлчаш тизими 
16 

---

Ўлчаш тизими 
17 

---

Ўлчаш тизими 
18 

---

Ўлчаш тизими 
19 

---

 
Ишчи ўлчаш воситаси
(ordinary measuring instrument) 
– 
ўлчов бирлигининг ўлчамини бошқа ўлчаш воситаларига 
узатиш билан боғлиқ бўлмаган ўлчашлар учун мўлжалланган 
ўлчаш воситаси. 
 
Ўлчаш воситаси кўрсатувчи қурилмасининг рақамлар 
билан белгиланган тартибли қатор белгилардан иборат бўлган 
қисми 
ўлчаш воситасининг шкаласи
(scale) 
дейилади 
20 

---

21 

---

 
Асосий ўлчаш воситаси
 
– ўлчаш вазифасига мувофиқ 
қиймати олиниши зарур бўлган катталикни ўлчаш воситаси. 
 
 
Ёрдамчи ўлчаш воситаси
(auxiliary (measuring) instrument) 
– 
ўлчаш натижаларини талаб этилган аниқликда олиш учун 
воситасига ёки ўлчаш объектига таъсирини ҳисобга олиш зарур 
бўлган катталикни ўлчаш воситаси.
Мисол, газнинг ҳажмий сарфини ўлчаш жараёнида шу 
газнинг температурасини ўлчаш термометри.
Қўлланилиш доирасига кўра ўлчаш воситаси 
синфланиши 
Асосий ЎВ 
Ёрдамчи 
ЎВ 
Қонунлаштирилган 
ЎВ 
Таққослаш 
воситаси 
Ишчи ЎВ 
22 

---