Mexanika mashinasozlik fakulteti

Polimerlar elektrik xossasiga ko‘ra delektiriklar, yarim o‘tkazuvchan va o‘tkazuvchan moddalarga bo‘linadi: delektriklar elektr tokini deyarli o‘tkazmaydi. Ularning elektr o‘tkazuvchanligi 10^-8 Om^-1∙sm^-1 dan kichik bo‘lib xarorat ko‘tarilgani sari u yana ortadi. Polimerlarning ko‘pchiligi delektrik moddalar xisoblanadi va ularning bu xossasi makromolekulalarida kutubli (Cl ˉ, OH ˉ, COOH^- va xokozo) gurux bilan aniklanadi. ulardagi bu guruxlar materialning delektrik xossalarini yomonlashtiradi. Shuning uchun yukori delektriklarga polietelen, ftoroplast kabiy polimerlar kiradi. Polimerning makromolekulyar massasi ortishi bilan uning delektrik xususiyati oshadi. Shishasimon xolatdan yukori elastik va yukori kavushkok xolatga o‘tishda delektrik xossa kamaya boradi. Polimerlarni delektriklk xossasini oshirish uchun ularning tarkibidan iloji boricha ON^- guruxidan tozalash zarur. Chunki ular xavodan namni yaniy suvni so‘rib olish kobiliyatiga ega bo‘lib bunda moddaning elektr o‘tkazuvchanligi paydo bo‘ladi. Agar moddani ON^- guruxidan tozalab bo‘lmasa ularni bir-biri bilan yoki boshka gurux bilan kimyaviy bog‘langan xolatga keltirish zarur.
Bazi polimerlar yarm o‘tkazuvchan xossalarni namoyon kiladilar (ularning o‘tkazuvchanligi 10^-10 – 10^-4 Om^-1∙sm^-1). Ular juftlashgan bog‘lanishga ega bo‘lib yakalashib kolgan π – elektronlar bor. Bunday polimerlarga poliasetilen poliasetilen (- CH = CH -)_n, polivinilen va boshkalar kiradi.


Kalit so‘zlar:
Polimer, organik, noorganik, makromolekula, bo‘g‘in, zanjir, kristall tuzilish, ammorf jisimlar, uglerod-vodorodli birikmalar, chiziqli va fazoviy tur.
Nazorat savollari:

1. 
   Qanday materiallarga nometall materiallar deyiladi, ularning metall-kotishma asosli materiallar oldida kanday avzaliklari va kamchiliklari mavjud.
   
2. 
   Kanday materiallarga polimerlar deyiladi va ular qanday tuzilishga ega.
   
3. 
   Polimerlarning makromalekulalar shakli ularning fizik-mexanik xossalariga qanday ta’sir ko‘rsatadi.
   
4. 
   Polimer materiallar kelib chiqishiga ko‘ra, issiqlikka ta’siriga ko‘ra va qutubligiga ko‘ra qanday sinflarga bo‘linadi.
   
5. 
   Qanday polimerlarga termoplastik, termoreaktiv polimerlar deyiladi va ularga misollar keltiring.
   
6. 
   Termoplastik va termoreaktiv polimerlarni qizdirish harorati bilan ularning mustahkamligiga kanday munosabatda bo‘ladi.