Microsoft Word chingiz aytmatov oqkema lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
25
kampir, - ular o‘rmon hayvonlarigagina emas, hatto o‘z-o‘zlariga ham rahm-shafqat qilishmaydi. Bu 
yetimchalarni senga berardim, shunda mening so‘zlarim qanchalik rostligiga o‘zing guvoh bo‘larding, 
lekin odamlar baribir qo‘lingdan tortib olib bu bolalarni o‘ldirishadi. Buncha g‘amning senga nima 
keragi bor? 
- Men bolalarni uzoq o‘lkalarga olib ketaman, u yerdan bolalarni hech kim qidirib topolmaydi. 
Bolalarga rahm qil, donolarning donosi, ozod qil ularni. Men ularga sadoqatli ona bo‘layin. Yelinlarim 
to‘lib turibdi. Sutim bolalarni orziqib kutyapti. U bolalarga intizor. 
- Ha, mayli, shunday bo‘ladigan bo‘lsa, - dedi oxiri Cho‘tir Baymoq kampir o‘ylab turib, - 
bularni tezroq olib jo‘na. Yetimlarni o‘zingning uzoq yurtingga olib ket. Agar ular uzoq yo‘l yurib 
toliqib halok bo‘lsa yoki duch kelgan qaroqchilar o‘ldirib ketsa, yoki bo‘lmasa bu odam bolalari sening 
yaxshiligingga yomonlik bilan javob qaytarishsa - o‘zingdan ko‘r. 
Ona bug‘u Cho‘tir Baymoq kampirga minnatdorchilik bildirdi. Bola bilan qizga esa: 
- Endi, men sizlarning onalaringman, sizlar esa mening bolalarimsizlar, - dedi. - Senlarni uzoq 
yurtga, qorli tog‘ va daraxtzorlar qo‘ynida joylashgan iliq dengiz - Issiqko‘lga olib ketaman. 
Bola va qizcha shodlanib, Shoxdor ona bug‘u ortidan chopqillab ketishdi. Lekin asta-sekin 
charchab, holdan toyishdi, yo‘l esa olis - dunyoning bu chetidan u chetiga cho‘zilgan. Ona bug‘u 
bolalarni o‘z suti bilan boqib, kechalari bag‘riga bosib isitmaganda ular hech qaerga ham yetisholmas 
edi. Ular uzoq yurishdi. Ona yurt bo‘lmish Enasoy tobora ortga chekinib borar, lekin yangi vatan 
bo‘lmish Issiqko‘lga hali juda uzoq edi. Yo‘l yurishdi, yo‘l yurishsa ham mo‘l yurishdi. Yozu qish, 
ko‘klamu yoz va kuz, yana yozu qish, yana bahoru, yana yoz va kuz qalin o‘rmonlardan, jazirama 
cho‘llardan, ko‘chma qum sahrolardan, baland tog‘lardan va hayqirib oqqan daryolardan ne mashaqqat 
bilan o‘tishdi. Ularning izidan bo‘rilar galasi quvdi, Shoxdor ona bug‘u esa bolalarni ustiga mindirib 
yovuz yirtqichlardan qutqarib ketdi. Ularning izidan tushgan otliq ovchilar o‘q uzib, qichqirishardi: 
«Bug‘u odam bolasini o‘g‘irlab ketyapti! Ushla! Tut!» va ketma-ket o‘q uzishardi. Shoxdor ona bug‘u 
bolalarni opichib, g‘izillab uchayotgan o‘qlarga, chaqirilmagan qutqaruvchilarga yetkazmay borardi. U 
o‘qdan ko‘ra tezroq chopar va shivirlardi: «Mahkamroq ushlanglar, bolalarim, bosqinchilar!» 
Oxiri Shoxdor ona bug‘u o‘z bolalarini Issiqko‘lga yetkazib keldi. Ular tog‘ tepasida turib, 
hayratlanishardi. Chor atrof qorli tog‘lar bilan qoplangan, tog‘lar o‘rtasida ko‘m-ko‘k o‘rmon, ko‘z 
ilg‘agan hamma joyda dengiz chayqalib shovullab turardi. Ko‘m-ko‘k suv yuzida oppoq to‘lqinlar 
yugurar, shamol ularni uzoqlardan haydab kelib, yana yiroqlarga haydab ketardi. Issiqko‘l qaydan 
boshlanib, qayda tugaydi - bilib bo‘lmasdi. Bir chekkasida quyosh bosh ko‘tarsa, ikkinchisida hali tun 
pardasini yig‘ishtirolmasdi. Is-siqko‘lning chor atrofini qancha tog‘ qurshab olgan - sanab bo‘lmasdi, u 
tog‘lar ortida yana shunga o‘xshash qanchadan-qancha qorli tog‘lar bo‘y cho‘zib turibdi. 
- Mana shu yangi vataningiz bo‘ladi, - dedi Shoxdor ona bug‘u. - Mana shu yerda yashaysizlar, yer 
haydaysizlar, baliq tutasizlar, molu hol qilasizlar. Ming yillar tinch-totuv yashanglar. Ha, sizlarning 
avlodingiz yashaydi, ko‘payadi. Sizlar keltirgan tilni avlodlar unutishmaydi. Ularga o‘z ona tillarida 
so‘zlash va kuylash yoqimli bo‘ladi. Insonlarga qanday yashash lozim bo‘lsa shunday yashanglar. Men 
esa sizlar va sizlarning bolalaringizning bolalari bilan hamisha birga bo‘lay... 
Mana xnunday qilib, bola va qizcha qirg‘iz avlodining ajdodlari sifatida mangu jannatmakon 
Issiqko‘lda o‘zlariga yangi makon topdilar. 
Vaqt tez o‘tib boraverdi. Bola baquvvat yigit bo‘ldi, qiz bo‘yga yetdi. Shunda ular qovushib, er-
xotin bo‘ldilar. Shoxdor ona bug‘u esa Issiqko‘lni tark etmasdan, yaqin o‘rtadagi o‘rmonda yashay 
boshladi. 
Bir kun tong mahali Issiqko‘l qo‘qqisdan notinchlanib, shovullay boshladi. Qizni to‘lg‘oq tutib, 
azoblanmokda edi. Er esa cho‘chib ketdi. Qoya ustiga chopib chiqdi-da, ovozining boricha chaqira 
boshladi: 
- Qaerdasan, Shoxdor ona bug‘u? Issiqko‘l qanday shovqin solyapti, eshityapsanmi? Qizing 
tug‘yapti. Tezroq kel, Shoxdor ona bug‘u, bizga yordam qil... 

---

Chingiz Aytmatov. Oqkema (qissa)