Microsoft Word chingiz aytmatov oqkema lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
49
hamma xashakni yuklashdi, biroq ikki aravachasi qoldi, xolos. Chekib olishdi, kim kimning ortidan 
haydashini kelishib olishdi va hammalari tizilib yo‘lga tushishdi. Mashinani sekin-asta haydashdi. 
Qorong‘ida tog‘dan sirg‘alib ketishlariga oz qoldi. Pichan yengil yuk bo‘lsa ham olib borish qiyin, 
ayniqsa, tor joylarda, burum yo‘llarda xavfli. 
Ular borisharkan, oldinda nima kutayotganini xayollariga ham keltirishmasdi. 
Ular Archa tepaligidan tushib, dara bo‘ylab ketishardi. Daradan chiqishda esa kechga yaqin 
bo‘ronga duch kelishdi. Qor ura boshlagan edi. 
- Shundan boshlab birpasda yelkalar uvib qoldi, - deya hikoya qila boshladi Qulibek. - Birdan 
qorong‘ilik bosib, shunaqangi shamol urib berdiki, naq bo‘lmasa qo‘lingdan barankani tortib olgudek 
edi. Ana-mana deguncha mashinani ag‘darib yuborayotgandek odamni vahima bosadi. Yana buning 
ustiga yo‘l shunaqa yomon-ki, hatto kunduz kuni ham yurish xavfli. 
Bola nafasini ichiga yutib, chaqnoq ko‘zlarini Qulibeqdan uzmay jimgina tinglardi. Hikoya 
qilinayotgan o‘sha shamol, o‘sha qor oyna ortida avjiga chiqmoqda edi. Ko‘pchilik shofyorlar va yuk 
tashuvchilar etiklarini ham yechmay polda yotib uxlashmoqda. Ular nimani boshidan kechirgan 
bo‘lsalar, buni qiltiriq bo‘yinli, katta boshli, shalpangquloq bu bola ham qayta boshidan kechirdi. 
Bir necha minutdan so‘ng yo‘l ko‘rinmay qoldi. Mashinalar chetga chiqib ketmaslik uchun bir-
birining izidan qolmay nuqul signal berardi. Mashina derazalarini va faralarini qor bosdi. 
«Tozalagichlar» esa oynadagi qorni tozalab ulgura olmasdi. Kabinadan bosh chiqarib haydashga to‘g‘ri 
keldi. Biroq bu ahvolda qancha ham yo‘l bosish mumkin? Qor bo‘lsa zaptiga olib yog‘ardi! 
G‘iddiraklar og‘irlashib, deyarli joyidan jilmasdi. Kolonna tikka tepalikka yetganda to‘xtadi. Motorlar 
o‘kirardi - lekin foydasiz edi... Mashinalar toqqa chiqa olmay taqqa to‘xtab qoldi. Kabinadan sakrab 
tushishib, bir-birlariga ovoz qilganlaricha bir mashinadan ikkinchisiga chopib o‘tishib, kolonna 
boshida to‘planishdi. Nima qilish kerak? Gulxan yoqish mumkin emas. Kabinada o‘tirilaversa, qolgan 
yonilg‘i ham yoqib bitiriladi. Usiz ham sovxozgacha arang yetib borish mumkin. Kabina isitilmasa 
muzlab qolish hech gap emas. Yigitlar nima qilishlarini bilmay dovdirab qolishdi. Hamma narsaga 
qodir bo‘lgan texnika hozir ojiz. Nima qilish kerak? Kimdir mashinalardan birining xashagini ag‘darib, 
ichiga kirib yotishni taklif qildi. Biroq arqonni bo‘shatish bilanoq xashakdan bir tutam ham qolmasligi 
aniq edi: ko‘z ochib-yumguncha bo‘ron uchirib ketardi. Bu orada mashinalar qor uyumiga tobora 
chuqurroq kirib borar, g‘ildiraklar ostidagi qor ancha ko‘tarilib qolgan edi. Yigitlar o‘zlarini butunlay 
yo‘qotib qo‘yishdi, izg‘irin suyak-suyaklaridan o‘tib ketdi. 
- Bir mahal esimga tushib qoldi, oqsoqol, - deb hikoya qilardi Qulibek Mo‘min boboga. - Biz 
yo‘lda Archadaraga ketayotib mana bu Bug‘uboy avlodidan bo‘lgan ukamizni uchratdik. - U bolani 
ko‘rsatdi va erkalab uning boshini siladi. - Yo‘lda chopib yurgan ekan. Men uni to‘xtatib 
salomlashdim. Gaplashdik. To‘g‘rimi? Nima, hali uxlaganing yo‘qmi? Obbo, azamat-e! 
Bola jilmayib bosh irg‘adi. Uning qalbi quvonch va iftixordan gursillab urayotganini birov 
bilganda edi. Buni yigitlar ichida eng kuchlisi, eng botiri va eng chiroylisi - Qulibekning o‘zi gapirib 
berdi. Mana shunaqa bo‘lsa kishi. 
Bobo ham o‘choqqa o‘tin tashlarkan, uni maqtab qo‘ydi: 
- U shunaqa. Gap tinglashni yaxshi ko‘radi. Angrayib quloq solishini ko‘ryapsanmi? 
- O‘sha daqiqada u qanday esimga tushib qoldi, o‘zim ham bilmayman, - davom etdi Qulibek. - 
Bolalarga deyarli baqirib gapiraman, ovozimni bo‘lsa shamol olib qochadi. Kelinglar, qorovulxonaga 
yetib olaylik. Bo‘lmasa, nobud bo‘lamiz deyman. Bolalar bo‘lsa qanday yetib boramiz, deb 
shundoqqina yuzimga kelib qichqirishadi. Piyoda borib bo‘lmaydi. Mashinani ham tashlab ketish 
mumkin emas. Men bo‘lsam kelinglar, mashinani itarib dovondan olib o‘tamiz, u yog‘i qiyalik 
deyman. San-Toshgacha yetib borsak bo‘lgani, u yog‘iga piyoda borish ham mumkin, 
o‘rmonchilarimizning uyi yaqin qoladi deyman. Bolalar buni ma’qul ko‘rishdi. Qani, boshla deyishdi. 
Ish shunday bo‘lgach... Birinchi mashinadan boshladik: «Usmonali, kabinaga chiq!» Boshqa 
hammamiz mashina ortidan yelka tirab itara boshladik. Dastlab ish yurishgandek bo‘ldi. Keyin 

---

Chingiz Aytmatov. Oqkema (qissa)