Microsoft Word +++Jinoyat huquqi Umum. Rustambayev 2006. doc

Jazoni yengilrog’i bilan almashtirish sudning hukmiga ko‘ra 
tayinlangan jazo turining qolgan qismini yengilroq turdagi jazo bilan 
almashtirib jazodan ozod qilishdan iborat. 
Jinoyat 
kodeksi 
90-moddasining mazmuniga ko‘ra ushbu 
modda faqat jinoyat sodir etgan vaqtda o‘n sakkiz yoshga to‘lmagan, 
tuzalish yo‘liga qat’i o‘tib olgan va endi ushbu jazo turini o‘tashi 
maqsadga muvofiq emas, balki uni tarbiyalash jarayonini boshqa yengilroq 
1
Условно досрочное освобождение и другие види условного освобождения 2000 г С.4 

---

495
turdagi jazo bilan almashtirib davom ettirish maqsadga muvofiq, degan 
xulosaga kelinganida qo‘llaniladi. Ushbu moddaga muvofiq o‘n sakkiz 
yoshga to‘lguncha sodir etgan jinoyati uchun ozodlikdan mahrum qilish 
yoki axloq tuzatish ishiga hukm qilingan shaxsga nisbatan jazoning 
o‘talmagan qismi yengilroq jazo bilan almashtirilishi mumkin. 
Yengilroq jazo bilan almashtirish deganda, hukm bo‘yicha 
tayinlangan bir turdagi jazoning qolgan qismini, o‘sha jazoga nisbatan 
boshqa yengilroq turdagi jazo bilan almashtirish tushuniladi. Bir turdagi 
jazo shu turdagi jazoning kamroq qismi bilan almashtirilishi mumkin 
emas. 
Jinoyat kodeksi 81-moddasida belgilanishicha, 18 yoshga to‘lmasdan 
jinoyat sodir etgan shaxslarga quyidagi asosiy jazo turlari qo’llaniladi: 
1) jarima; 
2) axloq tuzatish ishlari; 
3) qamoq; 
4) ozodlikdan mahrum qilish.
Ushbu moddaga ko‘ra axloq tuzatish ishlaridan yengilroq bo‘lgan 
jazo – jarima hisoblanadi. Ammo axloq tuzatish ishi sud hukmida 
belgilangan muddat mobaynida jarayon sifatida o‘taladi. Jarima esa 
alohida jazo turi hisoblanadi. Lekin jinoyat qonuniga muvofiq axloq 
tuzatish ishlarining qolgan qismi jarima jazosi bilan almashtirilishi 
mumkin. 
Jazoning o‘talmagan qismini yengilrog’i bilan almashtirish: 
1) ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan yoki uncha og‘ir bo‘lmagan 
jinoyat uchun tayinlangan jazo muddatining kamida beshdan bir qismi; 
2) o’gir jinoyat uchun tayinlangan jazo muddatining kamida 
to‘rtdan bir qismi; 
3) o‘ta og‘ir jinoyat uchun, shuningdek, qasddan sodir etgan 
jiinoyati uchun, agar shaxs ilgari qasddan sodir etgan jinoyati uchun 
ozodlikdan mahrum qilishga hukm etilib, tayinlangan jazo muddatning 
kamida uchdan bir qismini o‘tab bo‘lganidan keyin qo‘llanishi mumkin. 
Ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazoning o‘talmagan qismi 
axloq tuzatish ishlari bilan almashtirilganda, axloq tuzatish ishlari 
ozodlikdan mahrum qilish jazosining o‘talmagan qismi muddatiga 
tayinlanadi. Jazo yengilrog‘i bilan almashtirilganda shaxs jazoning 
o‘talmagan qismi mobaynida yangi jinoyat sodir etsa, sud unga nisbatan 
bir necha hukm yuzasidan jazo tayinlaydi va 86 moddada belgilangan jazo 
tayinlash qoidalariga amal qilinadi. 

---

496