Microsoft Word +++Jinoyat huquqi Umum. Rustambayev 2006. doc
Download 1.81 Mb. Pdf ko'rish
|
Jinoyat huquqi Umum.Rustambayev 2006
- Bu sahifa navigatsiya:
- 6. Buyruq yoki boshqa vazifani ijro etish
|
xavf manbaiga ko‘ra, ya’ni zaruriy mudofaada xavf manbai
shaxsning ijtimoiy (jinoiy) xavfli qilmishi bo‘lsa, oxirgi zaruratda xavf manbai bo‘lib nafaqat shaxsning ijtimoiy xavfli qilmishi, balki yengib bo‘lmas kuch natijasida yuzaga kelgan (fors-major) holatlari ham bo‘lishi mumkin. sodir etish usuliga ko‘ra, ya’ni zaruriy mudofaada tajovuzdan qochib yoki hokimiyat organlari yoxud boshqa shaxslarga yordam so‘rab murojaat qilish imkoni bo‘la turib ham zarar yetkazilishi mumkin, oxirgi zaruratda esa zarar yetkazish xavfni bartaraf etishning birdan-bir usuli hisoblanadi. Shuningdek,, zaruriy mudofaada himoya faqat faol harakat orqali ifodalansa, oxirgi zaruratda xavfni bartaraf etish harakatsizlik bilan ham, ya’ni harakat yoki harakatsizlik bilan amalga oshiriladi. Yetkazilgan zarar (subyekti): zaruriy mudofaada zarar faqat tajovuz qiluvchi shaxsga yetkaziladi, oxirgi zaruratda esa zarar uchinchi shaxsga yetkaziladi. Yetkaziladigan va bartaraf etiladigan zararning o‘zaro munosabatiga ko‘ra, ya’ni zaruriy mudofaada yetkazilgan zarar bartaraf etilgan zarar bilan teng yoki undan ko‘proq bo‘lishi mumkin, oxirgi zaruratda esa ko‘proq zararni bartaraf etish maqsadida kamroq zarar yetkazish hisoblanadi. 6. Buyruq yoki boshqa vazifani ijro etish Jinoyat kodeksining 40-moddasida, shaxsning buyruq yoki boshqa farmoyishni, shuningdek,, mansab vazifalarini qonunan bajarishi tufayli zarar yetkazilgan bo‘lsa, jinoyat deb topilmaydi, deb ko‘rsatilgan. Buyruq yoki boshqa vazifani ijro etish qonuniy hisoblansa: buyruq deganda, muayyan hokimiyat organi, tashkilot, korxona, idora boshlig‘ining o‘z vakolatlari doirasida muayyan bir harakatni bajarish yoki bajarmaslik to’g‘risida (yozma yoki og‘zaki) buyruq berishi tushuniladi. Buyruq vakolatli shaxsning ijro etish majburiyati yuklangan shaxsga bergan ma’lum bir harakat(harakatsizlik)ni bajarish haqidagi qonun va qonunosti aktlarga asoslangan talabidir. Aynan shu ta’rif buyruqni boshqa ta’sir choralari- iltimos, ishontirish, majburlovdan ajratib turadi. 248 Buyruq bilan birga «tavsiyalar», «farmoyishlar» va «farmonlar» ham berilishi mumkin. Bular masalalarni hal qilish, ularni qabul qilish vakolatiga ega bo‘lgan shaxsning huquqiy maqomi bo‘yicha o‘zaro farqlanadi. Bu aktlarning asosiy umumiy jihati – ularning ijro etish majburiyati yuklangan shaxs tomonidan bajarilishidir. Qonun tomonidan buyruq yoki boshqa farmoyishlarning shakli aniq belgilanmagan bo‘lib, ular yozma, og‘zaki yoki namoyishkorona(konklyudent) shaklda bo‘lishi, shuningdek,, texnik aloqa vositalari orqali yuborilishi mumkin. Lekin ayrim hollarda buyruqning faqat yozma shaklda bo‘lishi talab qilinadi. Bunday talablarga rioya etilmasligi uning haqiqiy emas deb topilishiga sabab bo‘ladi. Boshqa farmoyishlarga ta’rif berishda shuni inobatga olish lozimki, farmoyishlar berish usullari unchalik ahamiyat kasb etmaydi. Buyruq yoki boshqa farmoyishlar, agar ular boshliqning vakolati doirasidan chiqilmagan bo‘lsa, ijro etilishi majburiydir. Buyruq yoki boshqa farmoyishlardan farqli ravishda xizmat majburiyatlari mansab vakolatiga qarab xodimlardan bajarilishi talab qilinadigan funksional majburiyatlar doirasini o‘zida aks etadi. O‘zR qonunchiligiga ko‘ra, xizmat majburiyatlari ish beruvchi va xodim o‘rtasidagi mehnat shartnomasida belgilangan yozma shaklda bo‘lishi kerak. Aks holda ular g‘ayriqonuniy deb hisoblanishi mumkin. Bundan tashqari, farmoyishlar va boshqaruv aktlari belgilangan mazmunda qabul qilinishi, ya’ni qonun talablariga mos holda tuzilishi kerak. Buyruq yoki boshqa farmoyishni ijro etish huquqiylik shartlariga mos kelgan taqdirda qilmishning jinoiyligini istisno qiluvchi holat deb topilishi mumkin. Buyruq, farmoyish yoki boshqa xizmat majburiyatlari Jinoyat kodeksidagi talablarga zid bo‘lmagan harakat yoki harakatsizlik orqali bajarilishi kerak. Aks holda bunday harakat yoki harakatsizlik mustaqil jinoyat sifatida kvalifikatsiya qilinadi. Buyruq yoki boshqa vazifani ijro etishning huquqiyligi belgilari quyidagilardir: Download 1.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|