Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

SHAKLLANTIRISH NAZARIYASI 
1. O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga borishdagi o‘z 
taraqqiyot yo‘li 
XX asrning so‘nggi o‘n yilligi jahon tarixiga ijtimoiy dunyoqarashda, 
jahon hamjamiyatining jug‘rofiy-siyosiy (geopolitik) tuzilishida tub 
o‘zgarishlar davri bo‘lib kiradi. Jahon yangi davrga qadam qo‘ydi. Bu 
davrning o‘ziga xos belgilari, bir tomondan, davlatlar va xalqlar o‘rtasida 
yaqinlashuv jarayonlari va hamkorlikning kuchayishi, yaxlit siyosiy va 
iqtisodiy makonlarning vujudga kelishi, yagona xalqaro me’yorlar 
(normalar), qoidalar va andozalarga o‘tish bo‘lsa, ikkinchi tomondan,
sotsialistik lagerning yemirilishi, totalitar tuzumlarning tugatilishi, unitar 
tizimlar o‘rnida yosh mustaqil davlatlarning paydo bo‘lishidir. Yer 
kurrasining oltidan bir qismida tub islohotlar davom etmoqda. «Bu esa 
yangi tuzilgan mustaqil davlatlarda davlat qurilishi va ijtimoiy-iqtisodiy 
islohotlar o‘tkazish muammolari mintaqalarning doiralaridan tashqari 
chiqib, haqli ravishda umumjahon tusini olganidan yaqqol dalolat beradi. 
Sobiq sotsialistik va boshqa mamlakatlar voqeligi keltirib chiqargan 
yangi hodisalar, munosabatlar va jarayonlar XX asrning 90-yillaridan 
boshlab an’anaviy tushunchalarga mos kelmay qolganligi yaqqol ko‘rindi. 
Mulkchilik, ishlab chiqarish munosabatlari, ishlab chiqarish va iqtisodiy 
o‘sish omillari, boshqarishning bozor va rejali tartibga solish 
mexanizmlari, davlatning ijtimoiy-iqtisodiy vazifasi va ijtimoiy 
yo‘naltirilgan faoliyati kabi boshqa tushunchalar umuman yangi mazmun 
kasb etmoqda. 

---

 146
Bozor islohotlari – xalq ishtirokida, lekin davlat tomonidan ishlab 
chiqilgan bozor munosabatlarini shakllantirish chora-tadbirlarining davlat 
nazorati ostida amalga oshirilishidir. 
Islohotlarning quyidagi turlari mavjud: 
mulkiy munosabatlar islohoti; 
agrar islohot; 
moliya-kredit tizimi islohoti; 
ijtimoiy islohotlar;
tashqi iqtisodiy aloqalar islohoti;
huquqiy islohotlar. 
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar O‘zbekistonning 
bozor iqtisodiyotiga o‘tish konsepsiyasini inobatga olgan holda amalga 
oshiriladi. 
O‘zbekiston jahon tajribasini rad etmagan holda, ijtimoiy taraq-
qiyotning o‘ziga xos va mos yo‘lini ishlab chiqdi va shu yo‘ldan dadil 
bormoqda.