Microsoft Word Материал резина lotin

 
2.6.3-javdalda valslanuvchi poliuretanlar asosli rezinalar xossalari 
№ Xususiyatlar 
SKU-8 
SKU-8PG SKU-50 
SKU-PF 
1 
Kovushkokligi Muni buyicha 100
o
C da 
50 
70 
100 
120 
2 
Murtlik temperaturasi (xrupkosti) 
o
C 
-34 
-35 
-35 
-75 
3 
cho‘zilganda chidamliligi, MPa 
35 
22 
40 
32 
4 
Nisbatan uzayish, % 
650 
350 
570 
540 
5 
Koldikli uzayish, % 
14 
4 
28 
25 
6 
Parchalanishga (razdiru) karshiligi, kN/m
86 
60 
85 
90 
7 
Kattiklik TM-2 buyicha 
75 
65 
75 
70 
8 
Sakrash bo‘yicha elastigligi, % 
24 
36 
20 
35 
9 
Ishkalanish, m
3
/kDj 
21,7 
14 
22 
19,3 
Valslanuvchi uretanli kauchuklar asosidagi rezinalar xossalari quyuluvchi 
poliuretanlar asosidagi rezinalar bilan o‘xshash bo‘lib, issiqlikka chidamliligi bilan 
usunlikka egadir. Bunga sabab ularda nisbatan kuchli ko‘ndalang bog‘lar 
borligidir. 
Kuyi molekulyarli diolli diizoatsianat saqlovchi polimerlarni qotishida, 1 mol 
polimerga bir necha mol ko‘prok olinsa (-NCO; - OH ≥ 1) zanjiriga qattik uretanli 
bloklar kiruvchi chizikli poliuretanlar hosil bo‘ladi. Qattiq uretanli bloklar o‘zaro 
mustahkam fizikaviy bog‘lar hosil qilib, yuqori haroratda 100-200
o
С da 
parchalanib, past haroratda yana tiklanadilar. Shuning uchun bu polimerlar 
termoelastoplastlar xossalariga ega. Normal sharoitda bu polimerlar, asosida 
uretanli kauchukli rezinalarga xos ishqalanishga chidamli va yuqori mustahkamlik 
xususiyatlarga ega. Ulardan, vulkanizatsiyalamasdan yuqori haroratda 180-200
o
С 
quyish yo‘li bilan qayta ishlab buyumlar olish mumkin. 
Suyuq kauchuklarning yana bir vakili kremniy organik bo‘lib, turli sanoatda 
keng qo‘llaniladi. Ularning molekulyar massasi 10000 dan 80000 gacha bo‘ladi. 

---

90 
Eng ko‘p tarqalganlari oxirida gidroksil guruxli dimetilsiloksanli kauchuk va α, ω-
diolli polidimetilsiloksanlardir. MDX da bunaka kauchuklar qovushqoqligi bilan 
farqlanadigan bir nechta modifikatsiyalarini umumiy SKTN nomi bilan ishlab 
chiqarishadi. 
Marka SKTN 
Kovushkoklig, Paˑs 
Marka SKTN 
Kovushkoklig, Paˑs 
A 
1,500-2,500 
V 
4,001-10,000 
B 
2,501-4,000 
G 
10,001-16 
Polimerlarni zichligi 960-1230 kg/m
3
, molekulyar massasi 20-65 ming, ular 
benzolda to‘lik eriydi. 
Bunday quyi molekulyar kauchuklarni, oxirida aktiv funksional guruhlar 
saklovchi kremniy organik bog‘lar ishtirokida xona sharoitida qotirish mumkin. 
Masalan:
Odatda quyi molekulyar kauchuklarni tarkibiga kiruvchi turli to‘ldiruvchilar 
(kolloid kremniy kislotasi va x.k.), termorostlovchi qo‘shimchali, strukturlovchi 
agentlar va qotirish katalizatorli kompozitsiyalar ko‘rinishda ishlatiladi. 
Kompozitsiyalar bir va ikki komponentli tarkibdagi ko‘rinishda chiqariladi. 
Bir komponentli kompozitsilarni qotishi havo namligi ishtirokida boradi. 
SHuning uchun ularni germetik konteynerlarda saqlash kerak. Bir komponentli 
kompozitsiyalarni strukturalovchi agentlari sifatida metiltriatsetoksisilan 
, ο-titin kislotasining efiri
va ularning to‘la 
gidroliz bo‘lmagan mahulotlari ishlatiladi. Bu kompozitsiyalarni vulkanlanish 
tezligi qatlamlar orasida chuqur suv bug‘larinig diffuziyalanishi bilan limitlanadi. 

---

91 
SHuning uchun bu kompozitsiyalarni adgezion qoplama sifatida ishlatilganda 
qatlamning qalinligi bir necha millimetrni tashkil kiladi. 
Ikki komponentli kompozitsiyalar ikki qismdan iborat: birinchi qismini 
polimer, to‘ldiruvchi va boshqa ingredientlar tashkil qiladi, ikkinchi qismi 
qotiruvchi katalizatordan iborat. Kompozitsiyani ishlatishdan oldin ikkala qismi 
aralashtiriladi. Vulkanlovchi agent sifatida tetraetoksisilan 
yoki 
uning to‘liq gidrolizlanmagan mahsuloti ishlatiladi. Metalloorganik bog‘anishlar – 
olov, qo‘rg‘oshin, rux, titan va boshqalarining alkilatsilishlanmalari qotiruvchi 
katalizator sifatida ishlatiladi.
Katalizatorlarning tabiati va ishlatilayotgan vulkanlovchi agentlarning 
tarkibiga qarab qotish jarayoni bir necha minutdan bir necha soatgacha boradi. 
Qotish jarayonidan keyin cho‘zilishi 1-3 MPa va uzayish nisbati 100 dan 250% 
gacha bo‘lgan vulkanlovchilar hosil bo‘ladi. Ular - 60 dan + 300
о
С gacha 
haroratlarlar oralig‘ida uzoq muddat ishlatilishi mumkin. Ozonga chidamlilik, 
gidrofoblik va yaxshi dielektrik xususiyatlarga ega. Ularni mashinalarning 
ishlovchi bo‘g‘inlarida issiq va namga chidamli elektr o‘tqazmaydigan 
to‘ldiruvchilar sifatida ishlatiladi. Turli xil uskunalarda issiqlik va vibratsiyaga 
chidamli prokladkalar, ozik-ovqat, kog‘oz, farmatsevtika va boshqa sohalarda 
emirilishga qarshi qoplamalar sifatida xam ishlatiladi.
TAYANCH SO‘Z VA IBORALAR 
Suyuq kauchuklar, xossalari, qovushqoqlik, oquvchanlik, xom-ashyo, qo‘llanilishi, rezina 
tekstil materiallar, medinsina buyumlari 
TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR 
1. Suyuq kauchuklar va ularning turlari xaqida. 
2. Uretan kauchuklar olish uchun xom-ashyo manbalari. 
3. Uretan kauchuklarning xossalari, olinishi 
4. uretan kauchuklarni markalari va ularning bir biridan avzalligi.
6. Valslanovchi poliuretanli rezina qorishmalarini retsepturasi yozing: 
7. Uretanli kauchuklar qayta ishlash usullari. 

---

92