Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

ammo tushunarsiz narsalar vositasida tushuntirish usulidan foydalandi. 
Masalan, u vaqtning mohiyatini shunday tushuntiradi: 
Vaqt — harakatning masofasidir. 
Zenon g‘ayrioddiy tarzda hayotdan ko‘z yumgan. Bir kuni u qoqilib, yerga yiqiladi-da, 
bu holni yuqoridan yuborilgan ogohlantirish va chaqiruv deb hisoblaydi hamda o‘sha 
zahoti o‘zini o‘zi bo‘g‘ib o‘ldiradi. 
* * * 
«Donishmanddan o‘zga hech kim hech narsani bilmaydi», deb yozgandi Zenon. U o‘zining bu fikrini 
harakat orqali tushuntirgan. Ya’ni, barmoqlari yozilgan qo‘liga ishora qilib: «Bu timsol alomati» deydi. 
Keyin barmoqlarini sal bukib, shunday deydi: «Bu rizolik alomati», nihoyat barmoqlarini musht qilib 
tugib: «Bu esa anglash alomati» deydi va o‘zining bu o‘xshatmasiga katalepsis deb nom beradi. 
So‘ngra chap qo‘lini uzatib, o‘ng mushtini qattiq siqib: «Mana bu donishmanddan o‘zga hech kim 
erisholmaydigan bilimdir», — deb so‘zini tugatadi. 
* * * 
Falsafani tirik mavjudotga qiyoslash mumkin, — deb yozadi Zenon. — Chunonchi, suyaklar va asab 
tizimi mantiq ilmi bo‘lsa, et axloq ta’limotidir. Jon esa tabiiyot (fizika)dir. Falsafani yana tuxumga ham 
o‘xshatish mumkin: po‘sti — mantiq, ichidagi oq suyuqlik qatlami — axloq, o‘rtadagi sarig‘i esa — 
tabiiyot. Falsafa ilmini yaxshi muhofazalangan va aql bilan boshqariladigan bir shaharga ham 
qiyoslamoq o‘rinli bo‘lur edi. 
* * * 
Hech bir yovuzlik hurmatga sazovor bo‘lolmaydi. Yovuzlik — bizda qudrat, yuksalish, ezgulik 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
73
tuyg‘ulari uyg‘onishiga bir to‘siq, xolos. 
* * * 
Xudo mangudir. U olamdagi har bir narsani jamiki moddiyat vositasida yaratgan. 
* * * 
Bizning ruhimizga ko‘plab tasavvurlar jo etilgan. 
* * * 
Jon sakkiz qismdan tarkib topgan. Uning besh qismi ko‘rish, eshitish, hid bilish, ta’m bilish va 
sezish hislaridan iboratdir. Oltinchisi — ovoz, yettinchisi — nasl qoldirish qismlari bo‘lib, sakkizinchisi 
esa boshqaruvchi qism deb ataladi. Bu qism xuddi sakkizoyoq singari qolgan yetti qismini boshqaradi 
va ulardan foydalanadi. 
* * * 
Tabiat bilan totuvlikda yashamoqlik, ezgulik bilan yakdil bo‘lmoqlik demakdir. 
* * * 
Biz tashqi olamni tuyg‘ularimiz ila qabul etib, aqlimiz ila anglashga qodirmiz. 
* * * 
So‘z buyumlarni belgilash uchun odamlar o‘zaro kelishib qabul qilgan ifoda bo‘lmay, so‘zlarning o‘zi 
buyumlar va buyumlarning tabiatiga ko‘ra belgilangandir. 
* * * 
Erkinlik — donishmandlargina yetishishi mumkin bo‘lgan bir holat. Qolganlar uchun esa u 
noma’lum va yetib bo‘lmas manzildir. 
* * * 
Manmanlikdan ortiq adabsizlik bo‘lmaydi. 
* * * 
Ilm egallash asnosidagi eng keraksiz narsa dimog‘dorlik, eng zarur narsa esa vaqtdir. 
* * * 
Do‘st bizning ikkinchi «men»imizdir. 
* * * 
Bir ezma odamga Zenon shunday degan ekan: «Bizga ko‘proq eshitib, kamroq so‘zlash uchun 
ikkita quloq va bittagina og‘iz ato etilgan». 
* * * 
Faylasuf o‘z nutqini aqli bilan bezab so‘zlamog‘i joizdir. 
* * * 
Falsafa turli-tuman mevali daraxtlar bilan to‘liq bog‘ga o‘xshaydi. Mantiq bu bog‘ning devori bo‘lsa, 
tabiiyot (fizika) uning daraxtlari, axloq esa pishib yetilgan mevalaridir. 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf