Microsoft Word omk leksiya jiynaq

 Qadaǵalaw ushın sorawlar
1. Mikroorganizmlar selektsiyasi haqqında maǵlıwmat beriń? 
2. Mikroorganizmlerdıńl tábiyiy shtammların zúráátliligi? 
3. Końyugatsiya usılı? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3-Lekciya. 
AZÍQ-AWQAT SANAATÍNDAǴÍ BIOTEXNOLOGIK PROCESSLER 
Temanıń maqseti: Házirgi dáwir kelip, azıq ónimleri yamasa olardıń quramına 
kiretuǵın bólek komponentleri kóplepkeselliklerge sebep bolǵanı anıqlanǵan. Azıq 
ónimlerin óndiriste qóllanılatuǵın jańa texnologiyalıq processler yamasa jańa 
islenbeler salamat, joqarı sapalı azıq tayarlaw múmkinshiliklerin jaratadı. 
Joba 
1. Azıq-awqat ónimleri hám ishimlikler islep shıǵarıw biotexnologiyası
2. Chay, kofe 
3. Pivo
Ádebiyatlar : 1: 246-250; 2: 225-230-242 
Tiykarǵı túsinikler: Funktsional azıq, tábiyatqa qaytıw, xolesterin, maylar, 
qumsheker hám duzlar. 
Pánniń hár túrlı tarmaqları rawajlanıp barıwı menen, insan salamatlıǵı hám 
ol azıqlanıp atırǵan ónimler arasında ajıralmas baylanıs bar ekenligi barǵan sayın 
aydınlasıp atır. Házirgi dáwirge kelip, azıq ónimleri yamasa olardıń quramına 
kiretuǵın bólek komponentleri kóplephásteliklerge sebep bolǵanı anıqlanǵan. Azıq 
ónimlerin óndiriste qollanılatuǵın jańa texnologiyalıq processler yamasa jańa 
islenbeler Salamat, joqarı sapalı azıq tayarlaw múmkinshiliklerin jaratadı. 
Salamatlıqpenen azıq ónimleri arasında ámeldegi bolǵanóz-ara baylanıs azıq 
tayarlawdıń pútkilley jańa jónelisi - «Funktsional azıq» tayarlaw jáne onı islep 
shıǵarıw ushın túrtki boldi. Salamat azıq tutınıw qılıw ideyası jańa bolmastan, ol 
ótken ásirdiń 50-jıllarında azıq ónimlerin quramın qayta shıǵıw zárúrligi 
haqqındaǵı pikirlerdiń payda bolıwına alıp kelgen edi. Aradan kóp ótpey, 1960 - 
jıllarda «tabiatga qaytıw» degen uranlar payda bolǵan edi. 
Sonnan keyin azıq ónimleri quramına kiretuǵın :- xolesterin, maylar, 
qumsheker hám duzlardıń muǵdarın kemeytiw zárúrligi tastıyıqlap berildi. Bul 
bolsa azıq ónimlerin kalloriya muǵdarın tómenlewine alıp kelgen hám de azıq 
ónimlerin tayarlawǵa qánigelesken shólkemler mine sol kórsetpelerge ámel 
qılıwǵa májbúr bolǵan edi. Búginge kelip, azıq ónimlerine bolǵan talap azmaz 

---

bolsada taǵı ózgerdi. Zamanagóy talaplarǵa kora, azıq tek salamat emes, bálkim ol 
funktsional bolıwı, yaǵniy organizmge maqsetke jóneltirilgen túrde tásir kórsetiwi
zárúr. 
Jáhánde bunday maqsetke jóneltirilgen, funktsional azıq tayarlaw boyınsha 
Yaponiya mámleketi kárwanbashılıq etip kelip atır. Bul mámlekette, azıq ónimleri 
tayarlaw menen júzden artıq iri kompaniyalar shuǵıllanıwına qaramastan olardıń 
iskerligi, olar islep shıǵarıp atırǵan ónimlerdiń sapası qattı qadaǵalaw astına 
alınǵan. 
Keyingi 10 -15 jılda islep shıǵarılıwı jolǵaqoyılǵan eń úlken áhmiyetke 
iyelik etiw bolǵan “Funktsional azıq ónimleri” retinde balıq mayı hám 
ósimliklerden alınatuǵın antioksidantlardıkórsetiw múmkin. Bul ónimler 
aterosklerotik hám de qan tamırınıń basqa keselliklerin aldın alıw ózgeshelikine 
iye esaplanadı.