153-bob. Osmon suvi (yomg'ir) va oqar suv bilan sug'oriladirgan ekindan
olinadirgan ushr solig'i
Umar ibn Abd-ul-Aziz asalga soliq solmakni lozim ko'rmaganlar.
Solim ibn Abdullohning otalari rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam:
«Osmon (yomgir) va buloqlar yoki yer osti sizot suvlari birlan sug'orilgan ekinga ushr
(hosilning o'ndan biri), chig'ir yordamida sug'orilgan ekinga ersa, yarim ushr soliq
soling'aydir»,- deb aytganlar».
Imom Buxoriy bunday deydilar: «Bu hadis avvalgi (ya'ni, Umar aytgan) hadisning
tafsiridir, chunkim Umarning rivoyatida «Osmon (yomg'ir) suvi birlan sug'oriladirgan
ekinga ushr solinmog'i lozimdir» deyilib, vaqti ko'rsatilmagan. Solim ibn Abdullohning
otalari aytgan hadisda ersa, ushr shartlari kengroq, bayon qilinib, «Sug'orilgan ekinga»,
deb vaqti aniq ko'rsatilgan. Agar hadisni subut ahli (ya'ni, so'zi ishonarli kishilar) aytgan
bo'lsa, uni qabul qilmoq lozim. Chunonchi, Fazl ibn Abbos: «Nabiy sallallohu alayhi va
sallam Ka'ba ichkarisida namoz o'qimadilar»,- deb aytdi, Bilol ersa: «Namoz o'qidilar»,-
dedi, shunda Fazlning gapi ishonarsiz, deb topilib, Bilolning so'zi maqbul ko'rildi».
154-bob. Besh vasaq bo'lmasa, sadaqa lozim ermas
Abu Sa'id Xudriy raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam:
«Besh vasaqdan oz narsalardan, tuyalari soni beshtadan kam podadan hamda besh
uqqiyyadan kam kumush (pul) dan sadaqa (zakot) olinmag'aydir»,- deb aytganlar».
Imom Buxoriy bunday deydilar: «Bu hadis dastlabki (Ibn Umar aytgan) hadisning
tafsiridir. Ibn Umarning hadisida: «Besh vasaq bo'lmasa, sadaqa lozim ermas»,-
deyilgan. Bu yerda, «besh vasaqdan oz» yoki «ко'р» degan ma'kul. Abu Sa'id
Xudriyning hadisida ersa, «Besh vasakdan oz...», deb aniq aytilgan. Ilmda doimo ahli
subutlar aniq-oydin qilib aytgan hadislar qabul qiling'aydir».
155-bob. Xurmo terilganda olinadirgan zakothaqida; yosh bola zakotga
Do'stlaringiz bilan baham: |
