Microsoft Word shaytanat4 ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
74
«Hayot ham shu atalaga o‘xshab qoldi, — deb o‘yladi Asadbek, — Ba’zan ko‘zingga 
sachrab ko‘r qilay deydi». 
Hamrohining jimib qolgani Mamatbeyga yoqmadi. U xo‘jayinidan «yo‘l-yo‘lakay 
gaplashib, kayfiyatini bil. Dardini ichiga yutsa ham, uzoq chidolmasa kerak», degan 
topshiriq olgan edi. 
— Ay gardash, xayollaring quvibla tashla. Kishi kishi ila so‘ylashmagidan ulug‘ o‘lan 
cho‘x go‘zal narsa yo‘qtur. 
— Gapingning mag‘zini chaqib ketyapman, — dedi Asadbek kulimsirab. — Menga qara, 
sen o‘zing o‘limdan qo‘rqasanmi? 
Mamatbey yo‘ldan ko‘z uzmagan tarzda bosh chayqab: 
— Yo‘q — dedi. So‘ng ta’kidladi: — Qo‘rqmayman. 
— Sen shunday deb o‘zingni aldayver. Boshqalarni laqillatma. O‘limdan qo‘rqmaydigan 
odam bo‘lmaydi. 
— Men qo‘rqmayman. Men jo‘jiqlarimning yetim qolishidan qo‘rqaman, gardash. 
— Ali xo‘ja, Xo‘ja Ali, — dedi Asadbek. 
Mamatbey buning ma’nisiga tushunmay orqasiga tezgina o‘girilib, Asadbekka qarab oldi: 
— Anglamadim, na deding? 
— Har ikkovi ham bir demoqchiman. 
— O‘zing-chi? Qo‘rqmaysanmi? 
— Hamma qo‘rqadi... 
Asadbek inson zoti borki, barchaning o‘limdan qo‘rqishiga amin bo‘lsa-da, «men ham...» 
deb tan olishni istamadi. 
Abdurahmon tabibning uyida shifo umidida yashagan kunlarning birida xuddi hozirgiday 
o‘lim haqida so‘z ketgan edi. O‘shanda tabib aytgan fikr Asadbekka ma’qul kelib, yodiga 
muhrlagan edi. Alhol o‘sha gaplarni esladi: «Inson o‘lim haqida dastlabki taassurotga 
ega bo‘lgan ondan boshlab o‘ziga oson o‘lim izlaydi. U go‘yo hayot kechirayotganday 
bo‘ladi. Ba’zan go‘yo baxtsizlik sahrosida azob chekadi. Banda bilmaydiki, baxtli kunida 
ham, baxtsiz qora kunida ham u asli bir yumush bilan mashg‘ul — o‘limini quvib 
borayotgan bo‘ladi. Marraga qachon, qay tarzda yetadi — yolg‘iz Ollohga ma’lum. Har 
holda sira kutilmagan, istalmagan onda yetadi bu manzilga...» 
Tabibnikidan uyga qaytganida bu aqlli gapni Chuvrindiga ayta turib: 
— Ana shunaqa, o‘limni quva-quva yetolmay qaytib keldim shekilli. Menga chap berdi 
o‘lim, — degan edi. Chuvrindi esa: 
— Chap bergani rost bo‘lsin, — deb boshini quyi egib nimalarnidir o‘ylagandi. O‘shanda 
Asadbek bu holatga uncha e’tibor bermovdi. Hozir qorong‘i uyda birdan chiroq yoqilib, 
xonadagi barcha ashyolar aniq-tiniq ko‘ringani kabi o‘sha manzara ko‘z oldida 
gavdalandi. «O‘shanda o‘limni o‘ylabmidi? Marrasiga yaqinlashganini ko‘ngli 
sezibmidi?..» Ularning bu suhbatlari tabiatning o‘lim faslida — quzda bo‘lgan edi. 
Tug‘ilish fasli — bahor arafasida Chuvrindi marrasiga yetdi. Osonlik bilan yetdi. Asadbek 
kabi quvib-quvib charchamadi. 
«Chuvrindini Kesakpolvon o‘ldirtirgan», degan gumon bilan yashayotgan Asadbek o‘lim 
sirtmog‘ining bir uchi bu tomonlarda ekanini o‘ylab ko‘rmagan edi. Hozir gumonlar 
tog‘ining cho‘qqilari ana shu haqiqat chaqmog‘i nuridan yorishganday bo‘ldi. «Haydar 
o‘zicha jur’at etolmagan bo‘lardi», degan fikr bu haqiqatga quvvat berdi. «Mahmud 
Shomil bilan kelganda qanaqa gaplar bo‘lib o‘tgan? Shomilning kallasi olinganini mendan 
yashirgan edi. Yana qanaqa gaplarni yashirgan? Xongireyga nimasi yoqmay qolgan? 
Xongireyning maqsadi mening qanotimni qirqishmidi? Yo «Sen Hosilni o‘ldirding, men 
o‘zingni emas, eng yaqin odamingni...» demoqchimi? Endi Haydar bilan topishdimi? 
Bo‘lishi mumkin, ikki o‘g‘ri bir-birining tilini tez tushunadi...» 

---

Shaytanat (4-kitob). Tohir Malik