Микробиология вирусология ва иммунология фанидан даволаш,тиббий педагигика факультетлари талабалари учун амлий куникмаларни к


Download 191.5 Kb.
bet1/12
Sana25.01.2023
Hajmi191.5 Kb.
#1122245
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
2 5375338290352229059


Маъруза 13. Иммун системани патологик холатлари. Бирламчи ва икқиламчи иммун танкисликлар. Аллергия ва аутоиммун касалликлари. Иммун системасига бахо бериш усуллари, уларни практик ахамияти. Моноклонал антителлалар олиш технологияси


Маърузадан максад:
Талабаларни иммун системада руй берувчи бирламчи ва икқиламчи иммун танкисликлар билан таништириш. Бундан ташкари аллергия, аллергик холатлар ва аутоиммун жараёнлари билан таништириш.
Маърузада куриладиган саволлар:
1. Иммун танкислик касалликлари. Уларни муаммолари.
а) Турга хос, бирламчи иммун танкислик.
б) Икқиламчи хает давомида ортирилган иммун танкисликлар келиб чикиш механизмлари.
2. Ўта сезгирлик турлари. (Аллергия) Аллергик реакциялар I, II, III, IV тип лари.
Охирги ун йилликларда клиницистлар иммунитет системасини фаолиятига Юқори кизикиш билан ёндоша бошлади. Бу кизикишларга жумладан, янги методик усулларни ишлаб чиқилиши, уни ўрганиш ва уни амалиётда куллаш хамда купгина одамларда кузатиладиган касалликлар патогенизада асосий ролни иммунитет системаси уйнаши асос булди. Шу нарса маълумки, иммун система организмда энг мухим системалардан бири булиб, унинг фаолиятини бузилиши оғир хасталикларга баъзан тузалиши қийин булган патологик жараёнларга олиб келиши мумкин.
Шубхасиз хар кандай шифокор мЎтахасис медицина клиник иммунологияни билшплари зарур, чунки уни тадбик қилиш иммунологностикада касалликларни олдини олишда, даволашда мухим восита булиб хизмат қилади. Бундан ташкари янги патогенлик асосли иммунокорректорларни топиш ва уларни даволашда куллаш муаммоларини ечиб беради.
Иммун системадаги турли узгаришларни иммунопотология урганади. Иммунопотология предме&ти куплаб жараёнларни уз ичига олади. Буларга иммунологик реакциялар натижасида келиб чикувчи куплаб биологик жараёнлар киради, лекин патологик узгаришларга киритиш мумкин, качонки бу реакциялар натижасида патологик узгаришлар келиб чикса. Бу холатга иммун реакцияни жуда хам кучли жавоб реакциясидан фарк қилувчи куринишиолиб келиши мумкин. Баъзида эса организмда патологик узгаришлар нормал иммун реакциялар натижасида хам келиб чикиши мумкин. Иммун патологик узгаришларга мисол қилиб аллергия, аутоиммун касалликлари ва иммун комплеклар натижасида келиб чикувчи турли патологик узгаришлар киради.
Иммунопатологияни иккинчи аспекти бу иммун ситемани ички (Туғма ёки хает давомида ортирилган) дефекти натижасида келиб чикувчи жараёнларни ўрганишдир. Буларга Туғма ёки хает давомида ортирилган иммун танкислик
хасталиклари киради. бундан ташкари иммунпатология шундай муаммоларни куриб чикадики, бу муаммолар Юқорида келтирилган иммунопатологии: узгаришларни биронтасига узини келиб чикиш механизмлари билан ^^рЛпамайди. Буларга трансплантацией иммунотет, иммун система ва кексалик *ва бошкалар киради.
Юқорида келтирилганлардан шу нарса маълум бўладики, яъни иммунопатология иммун системанинг ички узгаришларига олиб келувчи хусусиятларидан ташкари, иммун патогенлик холатни келтириб чикарувчи унинг звеноларини активлаштирувчи эффектор жараёнларини ва улар ўртасидаги юз берувчи механизмларни хам урганади.
Хозирги кунда одам иммун системасининг патологик узгаришларини шартли равишда 4 гурухга булимшт мумкин.
1. Туғма (турга хос) бирламчи иммунодефицитлар. (ТБИ).
2. Икқиламчи иммунодефицитлар.
3. Ўта сезгирликлар (Аллергия).
4. Аутоиммун касалликлари.
Туғма бирламчи иммунодефицит касалликларга хозирги кунда 20 та касалликлар киради.
Бутун дунй согликни саклаш бошкармасининг (ВОЗ) номинклатурасига асосан, бирламчи иммун тавнкислик деганда шундай ИГ тушуниладики, яъни иммун система генетик сабабларга кура у ёки бу звенолардаги иммун жавобларни келтириб чикара олмайди. ИТ ни Туғма дейилишига сабаб, у чакалок тугимлганидан сунг келиб чикади ва яккол наслдан наслга Ўтади, асосан рециссив тип буйича. Агар иммун ситемани дефекти унинг махсус системасига таълукли булса - антителла ҳосил булимши, хуя^айра типидаги иммун жавобга бу холда бу бирламчи махсус иммун танкислик деб аталиб наслдан наслга утувчи махсус булмаган иммун танкисликлаврдан (фагоцитоз, комплемент системаси) фаркланади.
Наслга хос булган иммун системанинг у ёки бу куринишидаги иммун жавобни келтириб чикара олмаслиги шуни курсатадики, яъни хар бир иммун жавобни келтириб чикара олмаслик алохида генетик бошкарувда туради ва иммунопоэзни бошкарувчи этапларига ва эвеноларига боғликдир. Шунинг учун хам БИТ лар генетикик, биохимик жараёнларни ҳужайра типидаги иммун жавобларга асосланган билимлар асосида ривожланиб бормокда.

Download 191.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling