Mil. IV asr boshlari – Koguryo qirolligi xitoylarni o’z yerlaridan quvib chiqardi; iv–xv asrlar

IX asrda Bag‘dod shaharida “Bayt ul-hikma” tashkil
etilgan.
XII asrda Xorazmiyning “Aljabr” risolasi Ispaniyada
lotin tiliga tarjima qilinadi va qayta ishlanadi.
XII asrda “Samoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum”
kitobi lotin va ibroniy tillariga tarjima qilinib, nafaqat
musulmon Sharqidagi, balki Yevropa mamlakatlaridagi
astronomiya ilmining rivojini boshlab berdi.
XII asrda “Al qonun fit-tib” asari lotinchaga tarjima
qilindi.
XVI asrda Ahmad al-Farg‘oniy nomi Oydagi
kraterlardan biriga berilgan.
XVI asrdan Yevropa olimlarining Amir Temur shaxsi
va uning faoliyatiga qiziqishi boshlangan edi.
IX asrning ikkinchi yarmida Movarounnahrning
madaniy hayotida uyg‘onish davri boshlandi.
XVII asrgacha “Al qonun fit-tib”asari Yevropa
tabobatida asosiy qo‘llanma sifatida
foydalanilgan.
XV–XVI asrlarda Beruniyning g‘arbiy yarim sharda
katta quruqlik borligi to‘g‘risidagi fikri o‘z tasdig‘ini
topdi.
X–XII asrlarda Movarounnahr va Sharqiy Turkistonda
og‘zaki adabiyoti bilan bir qatorda, yozma adabiyot
yuzaga keladi.
1069-yilda “Qutadg‘u bilig” (“Saodatga eltuvchi bilim”)
asarini Bolasog‘unda yoza boshlaydi
1070-yilda Koshg‘arda tugatadi.
XI asrda Mahmud Koshg‘ariy yashab ijod etgan.
1056–1057-yillarda mamlakatdagi ichki nizоlar
natijasida Mahmud Koshg‘ariy o‘z vatanini tark etib, 15
yil davоmida atrоfdagi qardоsh xalqlar оrasida yurishga
majbur bo‘lgan.
1072-yil Mahmud Koshg‘ariy Bag‘dоdga bоrib, dunyoga
mashhur asari “Dеvоnu lug‘оtit turk” (“Turkiy so‘zlar
dеvоni”)ni yozib tugatdi.
XII asrda turkiy tilda ijod etgan shoir va
mutafakkirlardan yana biri Ahmad Yugnakiy edi.
IX–XIII asr ma’naviy hayotida Islom dini muhim o‘rin
egallaydi.