Миллий иқтисодиёт ва унинг макроиқтисодий кўрсаткичлари. Миллий хисоблар тизими

Миллий иқтисодиёт ва унинг макроиқтисодий кўрсаткичлари. Миллий хисоблар тизими

Режа:

• 
  Макроиқтисодиёт ва унинг макроиқтисодий кўрсаткичлари
  
• 
  Ялпи миллий маҳсулот (ЯИМ) ва унинг ҳаракат шакллари
  

• 
  Миллий ҳисоблар тизими (МҲТ)
  
• 
  Ялпи миллий маҳсулот (ЯИМ) ни ҳисоблаш усуллари
  
• 
  Номинал ва реал ЯММ (ЯИМ).Нарх индекси
  

1. Макроиқтисодиёт тушунчасининг мазмуни ва унинг макроиқтисодий кўрсаткичлари

• 
  Макроиқтисодиёт - бу миллий иқтисодиёт миқёсида ва унинг алоҳида секторлари кўламида ҳамда жаҳон хўжалиги даражасида ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳаларини бир бутун қилиб бирлаштирган иқтисодиёт тузилмасидир.:
  
• 
  Миллий иқтисодиёт - мамлакат миқёсида мулкчиликнинг турли шаклларига асосланган ҳамда меҳнат тақсимоти орқали ўзаро боғланган тармоқлар, соҳалар ва инфратузилма муассасаларидан иборат яхлит иқтисодий тузилмадир. .
  

• 
  Иқтисодиёт секторлари - Иқтисодиётнинг мулкий тавсифига кўра алоҳидалашган хусусий, давлат ва аралаш секторлардан иборат бўғинларидир
  
• 
  Жаҳон хўжалиги - Халқаро меҳнат тақсимоти орқали халқаро иқтисодий муносабатлар иштирокчисига айланган алоҳида миллий давлатлар иқтисодиётлари мажмуасидир.
  
• 
  Ҳар қандай даражадаги макроиқтисодиёт ўзининг турли хил ўлчамларига эга. Жумладан, миллий иқтисодиётнинг мулкий, ҳудудий, тармоқ, такрор ишлаб чиқариш ўлчамлари фарқланади. Миллий хўжаликнинг иқтисодий ўлчамлари макроиқтисодий кўрсаткичларда ўз ифодасини топади.
  
• 
  Макроиқтисодий кўрсаткичлар миллий (ёки жаҳон) иқтисодиётининг ҳолатини, фаолият қилиши ва унинг натижаларини ифодалайди.
  
• 
  Ялпи ички маҳсулот, (Ялпи миллий маҳсулот, Соф миллий маҳсулот), Соф ички махсулот, Миллий даромад ва уларнинг ўзгариши;
  
• 
  Аҳоли жон бошига ишлаб чиқарилган ЯИМ, (ЯММ, СММ),СИМ, МД ва уларнинг ўзгариши;
  
• 
  Ишсизлик, инфляция ва бандлик даражаси
  
• 
  Истеъмол, жамғарма ва инвестициялар даражаси;
  
• 
  Номинал ва реал иш ҳақи ҳамда даромадлар даражаси;
  
• 
  Давлат бюджети ва унинг ҳолати (тақчиллиги)
  
• 
  Нархлар даражаси ва унинг ўзгариши (индекси)
  
• 
  Савдо айланмаси ва тўлов баланси ҳолати;
  
• 
  Мамлакат миллий бойлиги, унинг таркиби ва ўзгариши.
  

Миллий иқтисодиётни ўрганишда макроиқтисодий таҳлилдан фойдаланилади. Макроиқтисодий таҳлилда иқтисодий ҳодиса, жараён ва натижаларнинг макродаражадаги умумий ҳолати ҳамда ривожланиш қонуниятларига эътибор қаратилади.

• 
  Макроиқтисодий тахлил – ресурсларнинг тўлиқ бандлигига эришиш, инфляцияни энг кам даражага келтириш, ишсизликни камайтириш орқали макроиқтисодий мувозанатликни ва пировард натижада иқтисодий ўсишни таъминлаш муаммолларига қаратилади.
  
• 
  Макроиқтисодий тахлилда яхлит иқтисодиётга тегишли ўртача миқдорлардан фойдаланилади. Булар нархларнинг ўртача даражаси, фоизнинг бозор ставкаси, инфляция, бандлик, ишсизликнинг ўртача даражаси ва х.к.