Milliy arxeologiya markazi raxmon ibragimov arxeologiya

Qo‘shilish makon. Qo‘shilish Toshkent vohasi vohasining mezolit 
davriga (mil. avv. X–IX ming yilliklar) oid eng qadimgi joy makon. 
Makon yomg‘ir suvida yuvilib, uning saqlanib qolgan qismidan 
chaqmoqtoshdan yasalgan 200 dan ortiq turli xil tosh qurollar va 
qo‘y, echki, qora mol suyaklari topilgan. Ushbu makon Qo‘shilish 
madaniyati sifatida ajratilgan. 

---

51 
Toshkent vohasining boshqa joylaridan ham mezolit davriga 
oid makonlar topilgan. Bo‘zsuv anhorining Qoraqamish jarligiga 
quyiladigan joyidan unchalik uzoq bo‘lmagan Shoimko‘prik 
yaqinidagi Bo‘zsuv I, deb nomlangan makondan mezolit davriga 
oid tosh qurollar topilgan. Tosh qurollari nukleus, plastinkasimon 
tosh quroli va mikrolitlardan iborat. Vohaning boshqa joylarida 
ham hozirgi payda aniqlanmagan mezolit davri makonlari mavjud 
bo‘lganligi, tabiiy. Toshkent vohasining mezolit davri aholisi ovchilik 
va termachilik bilan kun kechirgan. 
Obishir madaniyati. Farg‘ona vodiysida 40 dan ortiq mezolit 
davri g‘or-makon va ochiq joy-makonlari aniqlangan. G‘or makonlar 
tog‘ hududlarida, joy makonlar esa tekislik hududida joylashgan. So‘x 
daryosining yuqori oqimida joylashgan Obishir I, V va Toshko‘mir 
g‘or-makonlari yaxshi o‘rganilgan. Ularning madaniy qatlamidan 
tosh qurollar (mikrolit, qirg‘ich, qadama, o‘roq-randa, nukleus 
va boshqalar), suyakdan yasalgan anjomlar, chig‘anoq, tosh va 
suyakdan yasalgan taqinchoq hamda yovvoyi hayvon suyaklari topib 
o‘rganilgan. Toshko‘mir makonidan topilgan tosh qurollar Obishir 
namunalarga o‘xshash. Ulardan plastinkasimon (paraxasimon) va 
mikrolit tosh qurollari va yovvoyi hayvon suyaklari topilgan. 
Farg‘ona vodiysining markaziy tekisligida qadimgi ko‘llar bo‘yida 
joylashgan Ashiko‘l 2, 3, 16, Yangiqadam 1, Taypoqko‘l (Toypoq 3, 
5, 7) va boshqa makonlarning ustki qismidan chaqmoqtosh, slanes 
va qayroqtosh yasalgan qurollar terib olingan. Tosh qurollari asosan 
mikroplastinka shaklidagi tosh bo‘lagidan yasalgan. Geometrik 
shakldagi mikrolit qurollar uchramaydi. 
Farg‘ona vodiysining mezolit davriga oid barcha yodgorliklari 
umumiy Obishir (IX–VIII ming yilliklar) madaniyati nomi bilan 
yuritiladi. Bu madaniyatga mansub aholi dastlab tog‘dagi g‘orlarda 
yashab, ovchilik va termachilik xo‘jaligi asososida hayot kechirgan. 
Obishir madaniyatining rivojlangan bosqichda odamlar Farg‘ona 
vodiysining tekislik qismidagi qadimgi ko‘llar atrofidagi yerlarga 
kelib joylashgan. Bu yerda ibtidoiy odamlar yerto‘la uy-joylarda 
yashagan. Ovchilik, baliqchilik va termachilik xo‘jaligini yuritgan. 

---

52