Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

 
3.5. Ilovalar yaratish uchun vositalar 
Ushbu sohada hozirgi kunda “visual” texnologiyasi keng kirib keldi.
Bularga quyidagilar misol bo‘la oladi:
• Borland Delphi – amaliy dasurlar yaratishda qo‘llaniladi;
• Borland C++ Builder – Windows tizimli ilova dasurlarini yaratishda 
qo‘llaniladi; 
• Microsoft Visual Basic – Windows amaliy ilova dasurlarini 
yaratishda qo‘llaniladi; 
• Microsoft Visual C++ - Windows tizimli va amaliy ilova dasurlarini 
yaratishda qo‘llaniladi; 
Integrallashgan tizimlar - IDE, Integrated development environment 
– ko‘pincha bir necha dasturlash tillarini o‘zida jamlagan muhit 
hisoblanadi, unga Eclipse, Microsoft Visual Studio va boshqalar misol 
bo‘la oladi.
Modellashtirish tizimlari – bu sohaga quyidagi tizimlar mansub: 
Matlab – tabiiy fanlarda mavjud jarayonlarni modellashtirish, BpWin – 
biznes jarayonlarni modellashtirish tizimi.
 
Ushbu vositalar orqali ishlab chiqilgan mahsulot – bu Dasturiy 
mahsulot, qaysikim foydalanuvchilar ehtiyojlarini qondirish , keng 

---

91 
tarqatish va sotish uchun mo‘ljallangan dasturdir. Dasturiy mahsulotlarni 
quyidagi tarqatish usullari mavjud: 
• freeware – erkin tarqatiladigan foydalanuvchining o‘zi qo‘llab-
quvvatlaydigan bepul dasturlar.
• shareware - notijorat (shartli – to‘lovsiz) dasturlar, ulardan odatda 
to‘lovsiz foydalanish mumkin. 
Ko‘pgina foydalanuvchilar kompyuterga o‘rnatilgan yoki 
kompyuter bilan birgalikda keltirilgan maxsus dasturlardan foydalanadi. 
Dasturiy mahsulot foydalanishga tegishli ravishda tayyorlanishi zarur 
texnik hujjatlariga ega bo‘lishi, shuningdek davlat ro‘yxati kodi mavjud 
bo‘lishi kerak. Faqat shunday sharoitlarda yaratilgan dasturiy majmua 
dasturiy mahsulot deb nomlanadi.