Milliy universiteti biologiya fakulteti

Mavzuning dolzarbligi:
Azot o’simliklar hayoti uchun eng kerakli 
elementdir. U hayotiy muhim birikmalar - oqsillar, fermentlar, nuklein kislotalar va 
boshqa bir qator birikmalar tarkibiga kiradi. 

---

4 
Azot o’simliklar quruq og’irligining 1-3% ni tashkil etadi. Tabiatdagi asosiy 
azot manbasi atmosfera tarkibida bo’lib, uning umumiy miqdori 75,6% tashkil etadi. 
Bir kvadrat metr yer o’stida 8 tonnagacha azot bor. Lekin yashil o’simliklar 
atmosfera tarkibidagi molekulyar azotni bevosita o’zlashtirolmaydi. Chunki 
molekulyar azot o’ta turg’un bo’lib, uni faol holga o’tkazish uchun juda katta 
energiya sarflash kerak. 
N = N 
- N – N -
turgun holat
faol holati 
Turg’un holatdagi atmosfera azotni asosan ikki yo’l bilan faol holatga 
o’tkazish mumkin: 1) ximiyaviy, 2) biologik. Kimyoviy yo’l juda yuqori harorat 
(500) va bosim (35mPa) ostida boradi. 
Kurs ishining obyekti: O’simliklar va ularning o’sishi rivojlanish jarayonida 
azot elementinig qay daraja kerakligini o’simlik organizmi misolida ko’rib chiqish. 
Kurs ishining vazifalari:
-O’simliklar hayotida azotning tutgan o’rnini ilmiy adabiyotlar va internet 
manbalari asosida yanada chuqurroq o’rganish. 
- Tabiatda azotning aylanishi va uning o’simliklar uchun ahamiyatini tahlil 
qilish; 
- O’simliklaraning azotni o’zlashtirishi haqida malumotlar topish va 
o’rganish; 
-O’simliklarning mineral oziqlanishi va unda azotli o’g’itlar haqida; 
Kurs ishining tuzilishi va tarkibi: Kurs ishi kirish, 2 ta bob, xulosa va 
foydalanilgan adabiyotlardan iborat. 

---

5 
I 
BOB. O’SIMLIKLAR HAYOTIDA AZOTNING TUTGAN O’RNI 
Azot 
aylanishi 
- 
bu 
azotning 
jonli 
va 
jonsiz 
mavjudotlar:atmosfera,tuproq,suv,o’simliklar,hayvonlar va bakteriyalar orqali 
o’tadigan takroriy jarayonlar tsikli .Tsiklning turli qismlarida harakat qilish uchun 
azot shakllarini o’zgartirishi kerak.Atmosferada azot gaz holida (N2 ), lekin 
tuproqda azot oksidi, NO va azot dioksidi NO 2 shaklida mavjud bo’lib ,o’g’it 
sifatida ishlatilganda,ammiak kabi boshqa 
shakllarda ham mavjud.,NH 3 ,bu esa 
boshqa o’g’it,ammoniy nitrat yoki NH 4 
NO 3 ga qayta ishlanishi mumkin.
(
1-rasm)