Молия фани бўйича маърузалар матни

МОЛИЯ

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


ГУЛИСТОН ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ

“ИҚТИСОДИЕТ” КАФЕДРАСИ

МОЛИЯ
ФАНИ БЎЙИЧА
МАЪРУЗАЛАР МАТНИ
ГУЛИСТОН 2017
Курснинг тематик таркиби ва мазмуни

№	Мавзулар	Маъруза	Амалий (семинар)	Мустақил иш
	Молиянинг моҳияти ва функциялари	4	2	4
	Молиявий сиёсат	2	2	4
	Молия тизими	2	4	4
	Молиявий бошқарув	4	4	4
	Молиявий режалаштириш ва тартибга солиш	2	4	4
	Молиявий назорат	2	4	4
	Молия назариялари	4	4	4
	Хўжалик юритувчи субъектлар молияси – давлат молиявий салоҳиятининг асоси	4	4	4
	Хўжалик юритувчи субъектларни молиявий ислоҳ қилиш	4	4	6
	Асосий ва айланма капитал доиравий айланишнинг молиявий аспект (жиҳат)лари	4	4	4
	Хўжалик юритувчи субъектларнинг ишлаб чиқариш чиқимлари, фойдаси ва рентабеллиги	2	4	4
	Хўжалик юритувчи субъектларнинг баҳо сиёсати ва баҳоларни шакллантириш асослари, маркетинг стратегиясининг молиявий жиҳатлари	2	2	6
	Ишлаб чиқаришни янгилаш ва модернизатсиялаш инвеститцион дастурларини молиялаштириш	2	4	4
	Давлат бюджети	4	6	6
	Бюджет тизими ва бюджет тузилмаси	4	6	8
	Давлатнинг бюджетдан ташқари жамғармалари	8	6	12
	Ижтимоий таъминот	4	6	6
	Давлат кредити	4	4	6
	Суғурта	4	6	6
	Уй хўжаликлари молияси
	Халқаро молия	4	4	6
	Жами	58	76	222

1–МАВЗУ: МОЛИЯНИНГ МОҲИЯТИ ВА ФУНКЦИЯЛАРИ
1. Молиянинг ижтимоий-иқтисодий моҳияти
2. Молиянинг функциялари.
3. Такрор ишлаб чиқариш ва молия.


Таянч иборалар: ишлаб чиқариш, давлат,пул, иқтисодий қонунлар, қиймат қонуни, тақсимлаш, қайта тақсимлаш, назорат.

1. 
   МОЛИЯНИНГ ИЖТИМОИЙ-ИҚТИСОДИЙ МОҲИЯТИ
   

Молиядан ижтимоий ишлаб чиқаришда фойдаланишнинг мутлақ шарт-шароитлари ушбу категориянинг тақсимлаш ва молиявий назорат функцияларида акс этади. Улардан биринчиси, молиявий маблағлар ва мақсадли пул фондларининг ижтимоий ишлаб чиқариш умумий эҳтиёжлари ва алоҳида тузилмалари талабларига биноан шакллантириш зарурлигини ифодаласа, иккинчиси, жамиятдаги иқтисодий жараёнлар боришини акс эттириб, иқтисодиётда ва унинг айрим соҳаларида рўй бераётган барча жараёнларни қайд этиб боради.
МОЛИЯ – давлатнинг ўз функция ва вазифаларини бажариши ҳамда кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш шартларини таъминлаш мақсадида марказлашган ва марказлашмаган пул фондларининг шакллантирилиши, тақсимланилиши ва фойдаланилиши билан боғлиқ иқтисодий муносабатлар мажмуидир.
Молия муносабатларининг у ёки бу шакли шундай хусусиятга эгадир. Сифат жиҳатидан молиядан ижтимоий ишлаб чиқаришда фойдаланишнинг объектив шарт-шароитларини руёбга чиқариш молиявий маблағлар муомаласи қандай аниқ шаклларда рўй беришига боғлиқ бўлади.
Айни ташкилий шакллар туфайли молиявий маблағлардан фаол фойдаланишнинг потенциал имкониятлари реал воқеликка айланади. Кундалик хўжалик фаолиятида молиявий маблағлар категориясининг ўзигина эмас, балки молиявий муносабатлар юзага чиқишининг аниқ шакллари муҳим бўлиб, бу мазкур шакллар давлат томонидан белгиланади.
Давлат, маҳаллий ҳокимият органлари, хўжалик субъектлари, жисмоний шахслар тасарруфидаги пул маблағлари мажмуаси молиявий ресурслар деб аталади. Молиявий ресурслар манбалари сифатида қуйидагиларни кўрсатиш мумкин:

• 
  Хўжалик субъектлари миқёсида: фойда, амортизация фонди, қимматли қоғозлар реализациялари, банк кредитлари, фоизлар, дивидендлар;
  
• 
  Жисмоний шахслар миқёсида: иш ҳақи, мукофотлар, қўшимча иш ҳақи, ижтимоий тўловлар, сафар ҳаражатлари, тадбиркорлик фаолиятидан олинган даромадлар;
  
• 
  Давлат ва маҳаллий ҳокимият органлари миқёсида: давлат унитар корхоналари фойдаси, давлат мулкини хусусийлаштиришдан тушумлар, ташқи иқтисодий фаолиятдан даромадлар, солиқ тушумлари, давлат кредити, пул эмиссияси.
  

Молиявий ресурслар иқтисодиётга катта таъсир кўрсатиши мумкин. Бу икки нарсага боғлиқ, биринчидан, молиявий ресурслар тақсимот категорияси булгани ҳолда ишлаб чиқариш жараёнига умумий хизмат курсатади. Уларнинг таъсири доираси тақсимот айирбошлаш ва ишлаб чиқаришнинг бошқа даражаларига таъсири билан чекланмайди ва иккинчи, молиявий ресурслар тақсимлаш хусусиятидан келиб чикадиган иқтисодий жараёнларнинг катализатори хусусиятига эга эканлиги билан белгиланади.
Такрор ишлаб чиқариш жараёнида молиявий таъминлаш – бу такрор ишлаб чиқариш ҳаражатларини молиявий ресурслар ҳисобига қоплашдир.