Морфемика. Морфема ҳәм оның түрлери

Анық ҳәм анық емес атлықлар. Қарақалпақ тилинде Ҳинд, Европа 
тиллериндегидей предметтиң анық ямаса анық емеслигин билдиретуғын арнаўлы 
артикльлер жоқ. Бирақ соған қарамастан гейде предметтиң сөйлеўши менен 
тыңлаўшыға анық ямаса анық емеслиги ҳәр қыйлы усыллар менен аңлатылыў мүмкин. 
Анық емес атлықлар предметтиң сөйлеўши менен тыңлаўшыға анық 
емеслигин билдиреди ҳәм олардың алдында анықсызлық артикли хызметинде ″бир″
сөзи қолланылады. Мысалы: Бир жас жигит бир мешит қәўимде бир ғарры менен 
дусласыпты. Мысалдағы атлықлардың алдынан қолланылған ″бир″ сөзи жигиттиң де, 
мешиттиң де, ғаррының да анық емес екенлигин көрсетип тур. Анық атлықлар 
предметтиң сөйлеўши менен тыңлаўшыға алды бурын анық (белгили) екенин 
билдиреди. Анық атлықлар көбинше тартымланып қолланылады ҳәм бул ўақытта 
олардың қайсы бетке тийислилиги анық болады. Мысалы: Бизлердиң жыллы 
кийимимиз, запас азық-аўқатымыз, қурал жарағымыз да бар еди. 
Атлықтың сан категориясы. 
Атлықларға тән морфологиялық қәсийетлердиң бири оның сан категориясы. Сан 
категориясы бири-бирине қарама-қарсы болған бирлик ҳәм көплик саннан ибарат. 
Бирлик сан формасында қолланыўшы атлықлар жеке бир предметти яки 
жеккеликке ажыралмайтуғын предметти аңлатады: қәлем, дәптер, таў, үй, студент 
сыяқлы. Бирлик санда қолланыўшы атлықлар арнаўлы грамматикалық көрсеткишке 
ийе емес, сонлықтан атлықлардың бундай көрсеткиши жоқ формасы грамматикалық 
жақтан бирлик сан формасы деп қаралады. 
Көплик сан формасында қолланыўшы атлықлар еки ямаса оннан да артық 
предметти (яки анық емес көпликти) аңлатады: қәлемлер, дәптерлер, таўлар, үйлер, 
студентлер сыяқлы. Атлықларда көплик сан -лар//-лер формасы арқалы билдириледи. 
Сан категориясы бирлик ҳәм көплик сан формасы на ийе болмаған атлықлар да 
бар. 
Санаў мүмкин болған предметти аңлататуғын конкрет, ғалабалық атлықлар 
бирлик сан формасы менен бирге көплик сан формасында да қолланылады: бөлме-үш