Muallif Ustoz Javohir Halilov t me/ustoz javohir halilov [phone]

1 – davlat mexanizmining yagonaligi deganda, davlat hokimiyati va hokimiyat idorasining 
yagonaligi hamda davlat organlari, tashkilotlari va muassasalari faoliyatining prinsiplari, 
vazifalari, maqsadlarining yagonaligi tushuniladi; 
2 – maqsad va vazifalarning umumiyligi deganda, barcha davlat organlari, tashkilotlari va 
muassasalari umumiy maqsad va vazifalarni bajarishi tushuniladi. Asosiy maqsad esa, 
jamiyat va xalq farovonligini hamda xalq manfaatlarini qondirish; 
3 – iyerarxik tizimga asoslanganligi deganda, quyi turuvchi organlarga nisbatan, yuqori 
turuvchi organlarning ko’proq huquqiy vakolatlarga ega bo’lishi va yuqori turuvchi 
organlarning qonun hujjatlariga muvofiq qabul qilgan normativ huquqiy hujjatlarning quyi 
turuvchi organlar tomonidan bajarilishining majburiy ekanligi tushuniladi; 
4 – majburlov apparatining mavjudligi deganda, davlat organlarining, xususan, vakillik 
organinining qonun qabul qilish va uni kuchga kiritish usuli bilan, ijroiya organlarining 
boshqaruv, majburlov va rag’batlantirish usullari bilan, sud va prokatura organlarining 
ishontirish va majburlov usullari bilan huquqiy normalarni ijtimoiy hayotga tadbiq etishi 
tushuniladi; 
5 – hokimiyat vakolatlariga ega bo’lgan davlat organlarining ichkli tarkibiy tuzilishi 
mavjudligi deganda, davlat organlarining o’z ichki strukruraviy tuzilishiga ega ekanligi va 
organlarining ichki tarkibiy tuzilishiga ko’ra bir biridan farqlanishi tushuniladi; 
Davlat mexanizmini davlat organlari, davlat tashkilotlari hamda davlat muassasalarining 
yig’indisi hisoblanadi. 
Davlat organlari deganda, davlat funksiyalarini amalga oshirishda hokimiyat vakolatiga 
ega bo’lgan davlat mexanizmining asosiy bo’g’ini tushuniladi (M: vakillik organlari). 
Davlat tashkilotlari deganda, ishlab chiqarish, xizmat ko’rsatish va ta’minot bilan 
shug’ullanuvchi davlatning iqtisodiy funksiyalarini amalga oshiruvchi davlat idoralari 
tushuniladi (M: UzAvtoSanoat). 
Davlat muassalari deganda, davlatning ijtimoiy funksiyalarini amalga oshiruvchi, 
hokimiyat vakolatiga ega bo’lmagan davlat idoralari tushuniladi (M: davlat maktablari). 
Davlat mexanizmi va davlat apparati bir xil ma’noga ega, lekin davlat mexanizmi nisbatan 
kengroq tushuncha hisoblanadi. 
Davlat apparati deganda, faqatgina davlat organlarining tizimi tushuniladi. 
Davlat mexanizmining faoliyati hamda uni tashkil etishning asosiy prinsiplari 
quyidagilar: 
 
Hokimiyat vakolatlarining taqsimlanishi prinsipi. Bunda hokimiyat vakolatlari 
uchga bo’linadi. 

---

Muallif - Ustoz Javohir Halilov t.me/ustoz_javohir_halilov [phone] 
HUQUQ O’qitish Markazi IIV Akademiyasi va Yuridik Universitetga tayyorlov t.me/huquq_markazi 20 
Bular qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga bo’linadi va bu hokimiyatni 
amalga oshiruvchi organlar bir biridan mustaqil holda o’z faoliyatini amalga oshiradi; 
 
Inson va fuqarolarning asosiy huquq va erkinliklarining ustuvorligi prinsipi. 
Demak, davlat mexanizmi o’z faoliyatini inson va fuqarolarning asosiy huquq va 
erkinliklarining ustunligi asosida amalga oshirilishi kerak; 
 
Demokratizm prinsipi deganda, davlat mexanizminingtashkil etilishi va faoliyati 
demokratiya asosida amalga oshirilishi tushuniladi. Demak, davlat mexanizmini tashkil 
etishda ham bevosita xalq o’zi yoki vakillari orqali ishtirok etishi kerak. Davlat 
mexanizmining faoliyat yuritishida ham, uni nazorat qilishda ham xalq bevosita yoki 
vakillari orqali ishtirok etishi kerak; 
 
Iyerarxiya prinsipi, ya’ni pog’onama pog’ona bo’ysinish prinsipi; 
