Muallif Ustoz Javohir Halilov t me/ustoz javohir halilov [phone]

Avtoritar siyosiy rejimning belgilari quyidadilar: 
 Insonlarning huquq va erkinliklari cheklanadi yoki yo’q qilinadi; 
 Hokimiyat bo’linmaydi; 
 Vakillik organlari tugatiladi yoki faoliyati cheklanadi; 
 Davlat hokimiyati ustidan xalq nazorati yo’q qilinadi; 
 Ko’ppartiyaviylik taqiqlanadi yoki cheklanadi; 
 Siyosiy plyuralizmga yo’l qo’yilmaydi; 
 Siyosiy monizm, ya’ni yakka mafkuraning ustunligi o’rnatiladi; 
 Hokimiyatni amalga oshirishda ma’muriy buyruqbozlik yoki terrorchilik 
usullaridan foydalanadi. 
2.Tiraniya rejimi deganda,hokimiyat yakka shaxs, ya’ni tiran tomonidan zo’ravonlik, 
bosib olish yoki qonuniy hokimiyatni ag’darib tashlash yo’li bilan egallanadigan hamda 

---

Muallif - Ustoz Javohir Halilov t.me/ustoz_javohir_halilov [phone] 
HUQUQ O’qitish Markazi IIV Akademiyasi va Yuridik Universitetga tayyorlov t.me/huquq_markazi 15 
hokimiyat tiran tomonidan zo’rlik, terrorizm, genotsit yo’li asosida amalga oshiriladigan
avtokratik siyosiy rejim tushuniladi. 
3.Despotya rejimi deganda, hokimiyat yakka shaxs monarx qo’lida to’planib, uning 
xohish-irodasiga ko’ra hokimiyat hech qanday cheklovlarsiz amalga oshiriladigan avtokratik 
siyosiy rejim tushuniladi. 
Demokratik siyosiy rejim deganda, davlat hokimiyatini tashkil etish va faoliyat 
yuritishida xalq bevosita yoki vakillari orqali ishtirok etadigan siyosiy rejim tushuniladi. 
Demokrati siyosiy rejim ikki xil shaklda amalga oshiriladi. Bular: 
a) vakillik demokratiyasida, xalq saylagan vakillar, ya’ni deputatlar orqali davlat 
ahamiyatiga molik bo’lgan iqtisodiy, siyosiy va huquqiy masalalarni muhokama va hal 
etishda qatnashadi (Konstitutsiya (K) 10-m); 
b) bevosita demokratiyasida, davlat ahamiyatiga molik bo’lgan siyosiy, huquqiy 
masalalarni umumiy ovozga (referendumga) qo’yiladi va ushbu masalalarni xalq bevosita hal 
qiladi (K 9-m). 
Demokratik siyosiy rejimning asosiy belgi va xususiyatlari quyidagilar: 
 Fuqarolarning huquq va erkinliklari kafolatlanganligi (K 43-m. 93-m. 1-band) ; 
 Davlat hokimiyatining birdan bir manbayi xalq ekanligi (K 7-m); 
 Vakillik hokimiyati organlarining to’laqonli faoliyat ko’rsatishi (K 18-bob 78-88-m); 
 Davlat ahamiyatiga molik qarorlar qabul qilish ustidan xalq nazoratining o’rnatilishi 
(K 32-m); 
 Hokimiyat taqsimlanganligi hamda ularning bir biridan mustaqilligi (K 11-m. 5-
bo’lim); 
 Davlat fuqarolik jamiyati faoliyatiga qonunda belgilanmagan holda aralashmasligi (K 
58-m); 
 Muxolifat huquqlari va manfaatlari himoya qilinganligi (K 34-m); 
 Huquqni muhofaza qiluvchi organlarning to’liq qonunga asosida tuzilganligi hamda 
ularning qonunlar asosida o’z faoliyatlarini amalga oshirishligi (K 15-m); 
 Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari va nodavlat notijorat tashkilotlarning 
mustaqil hamda samarali faoliyat yuritishi (K 105-m. 13-bob 56-62-m); 
 Ko’ppartiyaviylikning mavjudligi hamda siyosiy partiyalarning muxolifatda bo’lish 
huquqi ta’minlanganligi (K 60-m, 34-m); 
 Siyosiy plyuralizm kafolatlanganligi (K 12,29-m); 
 Fuqarolik jamiyatining shakllanganligi. 
Demokratik siyosiy rejimning ikki turi mavjud. Bular: 
1. Liberal (erkinlik) rejimda, davlat hokimiyati saylovlar yo’li bilan shakllantiriladi, ham 
markaziy ham mahalliy ko’rinishda taqsimlanadi hamda shaxs bilan davlat o’rtasidagi 
munosabatlarda shaxs ustun turadi; 
2. Liberal demokratik rejimda, barcha odamlarning erkinligi, tengligi e’tirof etilib 
davlatni boshqarishda xalqning keng ishtiroki ta’minlanadi. 

---

Muallif - Ustoz Javohir Halilov t.me/ustoz_javohir_halilov [phone] 
HUQUQ O’qitish Markazi IIV Akademiyasi va Yuridik Universitetga tayyorlov t.me/huquq_markazi 16