Muallif Ustoz Javohir Halilov t me/ustoz javohir halilov [phone]

Huquqiy mafkura– bu har xil huquqiy voqea-hodisalar haqidagi fikr, tushuncha, 
gʻoya va qarashlarning ilmiy umumlashtirilgan tizimi hisoblanadi.Demak, huquqiy ongning 
huquqiy mafkura qismida biror-bir huquqiy hodisa va voqealar haqidagi huquqiy bilim va 
g’oyalar aks etadi. 
 
Huquqiy ruhiyat– bu har xil huquqiy voqea va hodisalar haqidagi inson ongida 
vujudga keladigan va ongga singib ketadigan his-tuygʻu va kechinmalar hisoblanadi. 
Huquqiy ongning darajasiga ko’ra uchta turi mavjud. Bular: 
 Oddiy huquqiy ong, yaʼni insonlarda kundalik hayotda huquqiy tajribalar orqali 
vujudga keladigan oddiy kundalik tushunchalar chegarasidagi huquqiy ong hisoblanadi;
 Kasbiy huquqiy ong huquqshunoslik fanlarini oʻqishdan boshlanadi va huquqiy 
amaliyot jarayonida takomillashadi;
 Ilmiy huquqiy ong – bu huquqiy haqiqatni toʻgʻri aks ettiruvchi bilimlar tizimi 
hisoblanadi, yaʼni bu huquqshunos olimlar onggi hisoblanadi. 
Huquqiy ongning vazifasi shaxsning va jamiyatning huquqiy ongini shakllantirish, 
yuksaltirish hisoblanadi. 
Huquqiy ongning funksiyalari quyidagilar: 
 axborot olish funksiyasi; 
 baholash funksiyasi; 
 tartibga solish funksiyasi;
 gnoseologik (ilmiy bilish) funksiyasi;
 o’zini o’zi boshqarish funksiyasi;
 tashkil etish, uyushtirish funksiyalar(kommunikativ funksiya) hisoblanadi. 
Huquqiy tarbiya – bu insonlar ongiga huquqiy bilimlarni singdiruvchi vosita hisoblanadi. 
Demak, huquqiy ong huquqiy tarbiya vositasida shakllantiriladi.Huquqiy tarbiya qanchalik 
mukammal boʻlsa, huquqiy ong ham shunchalik mukammal shakllanadi. 

---

Muallif - Ustoz Javohir Halilov t.me/ustoz_javohir_halilov [phone] 
HUQUQ O’qitish Markazi IIV Akademiyasi va Yuridik Universitetga tayyorlov t.me/huquq_markazi 50 
Huquqiy madaniyat deganda, mavjud huquq va qonunlardan aholining xabardorlik 
darajasi, barcha davlat organlari, mansabdor shaxslar va fuqarolarning huquq normalariga 
soʻzsiz rioya qilishi va ularni bajarmaganlarga nisbatan murosasiz munosabatda boʻlishi 
tushuniladi. 
Huquqiy madaniyatning funksiyalari quyidagilar: 
 regulyativ funksiya;
 huquqiy madaniyatning normativ funksiyasi 
 aksiologik (baholovchi) funksiya huquqiy voqealiklarni baholashda namoyon bo’ladi;
 huquqiy madaniyatning sotsiologik funksiyasi huquqiy tarbiyani tashkillashtirish, 
huquqiy taʼlimni shakllantirish va huquqiy yordam koʻrsatish jarayonini faollashtirishda 
namoyon bo’ladi;
 kommunikativ funksiya aholining va jamiyatning oʻzaro huquqiy aloqadorligida, 
muloqotida, fikr almashinishida namoyon bo’ladi; 
 prognostik (bashorat) funksiyalari hisoblanadi. 
Huquqiy munosabat 
 
Munosabatlar deganda, aloqalar tushuniladi. 
Huquqiy munosabatlar deganda, o’zaro subyektiv huquq va yuridik majburiyatlar bilan 
bogʻliq shaxslar o’rtasidagi muayyan yuridik faktlar asosida vujudga keladigan va huquq 
normalari bilan tartibga solinadigan aloqalar tushuniladi. 
Munosabatni ikki guruhga ajratish mumkin. Bular: 
1. Texnikaviy munosabat – bu inson va texnika oʻrtasiga munosabat; 
2. Ijtimoiy munosabat – bu inson va inson oʻrtasidagi munosabat hisoblanadi. 
Ijtimoiy munosabatlar ham mazmuniga koʻra bir necha turlarga boʻlinadi.Masalan, urf-
odat, odob, axloq, siyosiy munosabatlar, diniy munosabatlar, doʻstlik munosabatlari va 
shular bilan birgalikda huquqiy munosabatlarga bo’linadi. 
Demak, huquqiy munosabat – bu ijtimoiy munosabat hisoblanadi, lekin har qanday 
ijtimoiy munosabat ham huquqiy munosabat boʻlavermaydi. 
Huquqiy munosabatning o’ziga xos xususiyatlari quyidagilar: 
 Huquqiy munosabat – bu ijtimoiy munosabat hisoblanadi;
 Huquqiy munosabat – bu huquq normalarining insonlar xulq-atvoriga taʼsiri