Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali “fizika” fanidan 5-mustaqil ishi bajardi shoxjaxon Komilov qabul qildi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI
“FIZIKA” FANIDAN

5-MUSTAQIL ISHI

BAJARDI Shoxjaxon Komilov

QABUL QILDI: Yorqin Odilov
TATU QARSHI FILIALI
2023


Mustaqilishmavzulari:

1. 
   Yerningtortishishmaydonidajismlarningharakati.
   
2. 
   Kosmiktezliklar.Sun’iyyo’ldoshlar.
   
3. 
   Turlishakldagijismlarninginersiyamomentinihisoblash.
   
4. 
   Erkino’qlar.
   

1. 
   Yerningtortishishmaydonidajismlarningharakati.
   

Jismlarningtortishishkuchlarita'siridaharakati. Jismlarningtortishishkuchita'siridaharakati

Jismningtortishishkuchita'siridaharakatidinamikfizikaningmarkaziymavzularidanbiridir. Hattooddiytalaba ham dinamikabo'limiuchtagaasoslanganliginibiladi. Keling, ushbumavzunisinchkovlikbilanqismlargaajratishga harakat qilaylikva har birmisolnibatafsiltavsiflovchimaqolatortishishkuchita'sirida tana harakatinio'rganishniilojiborichafoydaliqilishgayordamberadi.
Odamlarqiziqishbilantomoshaqilishdi turlihodisalar hayotimizdasodirbo'ladi. Uzoqvaqtdavomidainsoniyatko'plabtizimlarningtamoyillarivatuzilishinitushunaolmadi, ammo atrofimizdagidunyonio'rganishninguzoqyo'liajdodlarimizniilmiyinqilobgaolibkeldi. Hozirgikundatexnologiyalaraqlbovarqilmaydigantezlikdarivojlanayotganbirpaytda, odamlarma'lummexanizmlarqandayishlashihaqidadeyarlio'ylamaydilar.
Aynipaytdaajdodlarimiztabiatjarayonlarivadunyoningtuzilishijumboqlaribilandoimoqiziqib, engqiyinsavollargajavobizlaganlarvaulargajavobtopmagunchao'rganishnito'xtatmaganlar. Masalan, XVI asrdamashhurolimGalileyGaliley “Nimauchunjismlardoimoyiqilibtushadi, ularniyergatortuvchikuchnima?” degansavollarnibergan. 1589 yilda u birqatortajribalaro'tkazdi, ularningnatijalarijudaqimmatliedi. U Pizashahridagimashhurminoradannarsalarnitashlab, turlijismlarningerkintushishqonunlarinibatafsilo'rgandi. U chiqarganqonunlaryanabirmashhuringlizolimi - ser Isaak Nyutonningformulalaribilantakomillashtirildivabatafsilroqtasvirlangan. Aynan u uchtaqonungaegabo'lib, ungadeyarlibarchazamonaviyfizikaasoslanadi.

Bundan 500 yil muqaddam tasvirlangan jismlarning harakat qonuniyatlari bugungi kunga ham tegishli ekanligi sayyoramizning o‘zgarmas qonunlarga bo‘ysunishini bildiradi. Zamonaviyodamga dunyonitartibgasolishningasosiytamoyillarinihechbo'lmagandayuzakio'rganishkerak.