Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg‘ona filiali universiteti kompyuter injiniringi(KI) kafedrasi

SIning asosiy tarkibiy qismlari va arxitekturasi. SIning tarkibiy qismlari 
1.10-rasmdagidek keltirish mumkin. 
SI tizimlaridan predmet sohaga, masala tipiga va foydalanuvchiga 
moslashish nuqtai–nazaridan foydalanishning funksional strukturasini 1.11-rasmda 
keltirish mumkin. Bu struktura uchta hisoblash vositalari majmuasidan tashkil 
topgan. Birinchi majmua masalani samarali yechish nuqtai nazaridan loyihalangan 

---

dasturni bajaruvchi vositalar majmuidan tashkil topgan, ba’zi hollarda muammoli 

---

yo’nalishga ega. Ikkinchi majmua - keng doiradagi foydalanauvchilar talablariga tez 
moslashuvchi strukturaga ega bo’lgan intellektli interfeys vositalari majmui. 
Uchinchi vositalar majmui birinchi va ikkinchi majmuaning o’zaro aloqasini 
ta’minlaydigan BB hisoblanadi. Bajaruvchi tizim shakllangan dasturni bajarishni 
ta’minlaydigan barcha vositalar majmuini birlashtiradi. Intellektual interfeys – 
dasturiy va instrumrntal vositalar tizimi bo’lib, foydalanuvchilar uchun ularning 
kasbiy faoliyatida vujudga keladigan masalalarni yechishda kompyuterni qo’llashni 
ta’minlaydi. BB – boshqa komponentalarga nisbatan markaziy o’rinni egallaydi. 
Chunki BB orqali masalani yechishda ishtirok etadigan hisoblash tizimlari 
vositalarining birlashuvi amalga oshiriladi. 
1.10– rasm. SIning tipik sxemasi. 
Foydalanuvchiga 
moslashish 
1.11-rasm. SI tizimlarini qo’llashning funksional strukturasi. 
Tashqi muhit 
Mantiqiy blok 
Ma’lumotlar bazasi 
Muloqot tizimi 
EH
M 
Bilimlar bazasi 
Konseptual 
qatlam 
Axborotli 
qatlam 
Maxsus MB 
Muloqot tizimi 
chi 
Yechuv 
3. Intellektual 
interfeys