Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti g. Tulenova, D. Sagdullaeva

124
 
buyuk olimlaridan biridir. U olamdagi barcha narsa va hodisalar moddiy asosga 
ega, olam benihoya, materiya abadiy, tabiat yagona bo'lib, mexanika qonunlariga 
bo'ysunadi, deb tushungan. 
Galiley qadimgi yunon mutafakkiri Demokritni ustoz deb tan olib, olamdagi 
narsa va hodisalarning moddiy asosini atom tashkil qiladi degan g'oyani qo'llab-
quvvatlagan. 
Galiley inson tabiat qonuniyatlarini bilishga qodir, kuzatish, tajriba, tabiatni 
bilishning boshlang'ich nuqtasidir, hodisalarning ichki mohiyatini bilish esa 
bilishning oliy bosqichidir, bilish jarayoni — hissiy va aqliy bilishdan iborat, deb 
hisoblaydi.
 
Ilmiy tajribaga asoslangan matematik usulning asoschilaridan biri 
bo'lgan Galiley mexanika va astronomiya sohalarida muhim dunyoqarash 
ahamiyatiga ega bo'lgan bir necha ilmiy kashfiyotlar qilgan. Uning kashfiyotlari 
geliotsentrizm nazariyasining to'g'riligini, olamning cheksizligi g'oyasini, yer va 
inson jismlarining moddiy jihatdan bir-biriga o'xshashligini, tabiatning mavjud 
qonunlari va ularni bilish mumkinligini isbotlab bergan. Galiley 1632 yili «Olam 
tuzilishining ikki asosi — Ptolomey va Kopernik sistemasi haqida dialog» nomli 
asarini nashr qildi. Uning asari nashrdan chiqqandan keyin Galiley cherkov sudiga 
berilgan. 
 
3.3. XVII—XVIII asr Yevropa falsafasi. 
 
XVII va XVIII asr G'arbiy Yevropa taraqqiyotida yangi davr hisoblanadi. Bu 
asrlarda Angliya, Fransiya va boshqa Yevropa mamlakatlarida kapitalistik 
munosabatlar tez sur'atlar bilan rivojlana boshlaydi. Kapitalistik ishlab chiqarish 
usuli yangi ishlab chiqaruvchi kuehtiyojiga muvofiq tabiatni ilmiy bilish jarayonini 
tezlashtiradi. 
Dengizda 
savdo 
munosabatlarining 
rivoji, 
kemasozlikning 
taraqqiyoti, yangi shaharlar qurilishi, astronomiya, matematika va mexanikaga 
bo'lgan ehtiyojni kuchaytiradi.
Mazkur fanlarning taraqqiyoti tabiat hodisalariga analitik qarash kerakligini 

---